воскресенье, 27 марта 2016 г.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΗΣ Ι. ΣΥΝΟΔΟΥ Ρ. Π. Ε. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΠΙΣΤΟΥΣ

13:53 | Автор: iasidnev | | Изменить сообщение


ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΠΑΛΑΙΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΠΡΟΣ ΠΑΝΤΕΣ ΠΑΛΑΙΟΡΘΟΔΟΞΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ, ΤΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΜΕ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΟΠΑΤΕΡΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΠΕΡΊ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΠΙΣΤΟΥΣ


«Εἷς Κύριος, μία πίστις, ἓν βάπτισμα» (Εφ. 4:5).
«Μὴ πλανᾶσθε∙ φθείρουσιν ἤθη χρηστὰ ὁμιλίαι κακαί» (1Κορ.15:33).

Η πρώτη εντολή από τον Δεκάλογο αναφέρει: «Εγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου… οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ» (Εξ. 20:2,3). Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, εμείς οι Παλαιορθόδοξοι Χριστιανοί, πιστεύουμε σε έναν και μοναδικό Θεό. Ομοίως, εμείς πιστεύουμε, ότι ο ένας και μοναδικός Θεός οικοδόμησε μια και μοναδική Εκκλησία, επειδή ο Χριστός δεν είπε ότι θα οικοδομήσει Εκκλησίες, - αλλά είπε ότι: «οἰκοδομήσω μου τὴν ἐκκλησίαν» (Ματθ.16:18). Και όπως για εμάς δεν μπορεί να υπάρξει άλλος αληθινός Θεός εκτός από τον Τριαδικό, έτσι και δεν υπάρχει άλλη αληθινή Εκκλησία εκτός από την Ορθόδοξη Εκκλησία, όπως είπε ο Απόστολος: «Εἷς Κύριος, μία πίστις». Έτσι λοιπόν, εμείς πιστεύουμε και ομολογούμε ότι υπάρχει ένας και μοναδικός αληθινός Θεός, μία και μοναδική ορθή πίστη σε Αυτόν, και μία και  μοναδική οικοδομημένη από Αυτόν και με επικεφαλή Αυτόν, Εκκλησία, στην οποία εμείς βρισκόμαστε, όπως τολμούμε να πιστεύουμε για τον εαυτό μας.

 Η γνώση για τον αληθινό Θεό είχε δοθεί στον άνθρωπο από την αρχή. Και ακριβώς από αυτήν την αλήθεια αποφάσισε να αποσπάσει τον άνθρωπο ο διάβολος. Μέσω του Όφεος, έβαλε στο μυαλό της Εύας την πρώτη, στην ιστορία της ανθρωπότητας, αίρεση. Επιθυμώντας να οδηγήσει τους προγόνους μας σε άλλους ψεύτικους θεούς μακριά από τον αληθινό Θεό, ο διάβολος χρησιμοποίησε την πονηριά του, απλώνοντας τα δόλια δίχτυα του με την βοήθεια του πονηρού Όφεος: «'Ο δὲ ὄφις ἦν φρονιμώτατος πάντων τῶν θηρίων τῶν ἐπὶ τῆς γῆς, ὧν ἐποίησε Κύριος ὁ Θεός. καὶ εἶπεν ὁ ὄφις τῇ γυναικί· τί ὅτι εἶπεν ὁ Θεός, οὐ μὴ φάγητε ἀπὸ παντὸς ξύλου τοῦ παραδείσου; καὶ εἶπεν ἡ γυνὴ τῷ ὄφει· ἀπὸ καρποῦ τοῦ ξύλου τοῦ παραδείσου φαγούμεθα, ἀπὸ δὲ τοῦ καρποῦ τοῦ ξύλου, ὅ ἐστιν ἐν μέσῳ τοῦ παραδείσου, εἶπεν ὁ Θεός, οὐ φάγεσθε ἀπ᾿ αὐτοῦ, οὐ δὲ μὴ ἅψησθε αὐτοῦ, ἵνα μὴ ἀποθάνητε. καὶ εἶπεν ὁ ὄφις τῇ γυναικί· οὐ θανάτῳ ἀποθανεῖσθε· ᾔδει γὰρ ὁ Θεός, ὅτι ᾗ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾿ αὐτοῦ, διανοιχθήσονται ὑμῶν οἱ ὀφθαλμοὶ καὶ ἔσεσθε ὡς θεοί, γινώσκοντες καλὸν καὶ πονηρόν» ( Γένεσις 3:1-5).
Έτσι η ανθρώπινη καρδιά μεταράπηκε σε πεδίο μάχης μεταξύ της αλήθειας του Θεού και του διαβολικού ψέματος, και ο άνθρωπος δεν κρατήθηκε στην αλήθεια… Έτσι ο διάβολος βγήκε σε πορεία μάχης με την ανθρωπότητα, εκτοπίζοντάς την ασταμάτητα από τον δρόμο της σωτηρίας στα ίχνη ψεύτικων διαβολικών πεποιθήσεων, επινοώντας για τον άνθρωπο όλων των ειδών ψεύτικους θεούς, ψεύτικες αξίες της ζωής και ψεύτικους στόχους.
Στην Αγία Γραφή μπορούμε επανειλημμένα να διαβάσουμε σχετικά με παρεκκλίσεις του λαού από τον Επουράνιου Δεσπότη τους: «Καὶ ἐποίησαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ τὸ πονηρὸν ἐνώπιον Κυρίου καὶ ἐλάτρευσαν τοῖς Βααλίμ. καὶ ἐγκατέλιπον τὸν Κύριον τὸν Θεὸν τῶν πατέρων αὐτῶν τὸν ἐξαγαγόντα αὐτοὺς ἐκ γῆς Αἰγύπτου καὶ ἐπορεύθησαν ὀπίσω θεῶν ἑτέρων ἀπὸ τῶν θεῶν τῶν ἐθνῶν τῶν περικύκλῳ αὐτῶν καί προσεκύνησαν αὐτοῖς καὶ παρώργισαν τὸν Κύριον» (Κριταί 2:11,12); «Καὶ προσέθεντο οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ τοῦ ποιῆσαι τὸ πονηρὸν ἐνώπιον Κυρίου καὶ ἐδούλευσαν τοῖς Βααλὶμ καὶ τοῖς Ἀσταρὼθ καὶ τοῖς θεοῖς Ἀρὰδ καὶ τοῖς θεοῖς Σιδῶνος καὶ τοῖς θεοῖς Μωὰβ καὶ τοῖς θεοῖς υἱῶν Ἀμμὼν καὶ τοῖς θεοῖς Φυλιστιΐμ καὶ ἐγκατέλιπον τὸν Κύριον καὶ οὐκ ἐδούλευσαν αὐτῷ» (Κριταί 10:6).
Και όταν δεν κατάφερνε ο διάβολος να επιτύχει από τους ανθρώπους απόλυτη λήθη της πίστης στον αληθινό Θεό, προσπαθούσε τότε να πιάσει τον άνθρωπο στα δίχτυα ενός θρησκευτικού συγκρητισμού και εκλεκτισμού, δηλαδή όταν η Θεία Αλήθεια αναμειγνυόταν με το ψέμα, και στην αληθινή πίστη του λαού του Θεού διείσδυαν από το περιβάλλον των απίστων και διεφθαρμένων ειδωλολατρικών εθνών ασεβή έθιμα και πεποιθήσεις, θολώνοντας ορισμένες φορές τον δρόμο της αληθείας: «Καὶ ἐγένετο ὅτι ἥμαρτον οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ τῷ Κυρίῳ Θεῷ αὐτῶν τῷ ἀναγαγόντι αὐτοὺς ἐκ γῆς Αἰγύπτου ὑποκάτωθεν χειρὸς Φαραὼ βασιλέως Αἰγύπτου καὶ ἐφοβήθησαν θεοὺς ἑτέρους  καὶ ἐπορεύθησαν τοῖς δικαιώμασι τῶν ἐθνῶν, ὧν ἐξῇρε Κύριος ἐκ προσώπου υἱῶν Ἰσραήλ, καὶ οἱ βασιλεῖς Ἰσραήλ, ὅσοι ἐποίησαν, … Καὶ ἦσαν τὰ ἔθνη ταῦτα φοβούμενοι τὸν Κύριον καὶ τοῖς γλυπτοῖς αὐτῶν ἦσαν δουλεύοντες, καί γε οἱ υἱοὶ καὶ οἱ υἱοὶ τῶν υἱῶν αὐτῶν, καθὰ ἐποίησαν οἱ πατέρες αὐτῶν, ποιοῦσιν ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης.» (Βασιλειών Δ΄ 17:7,8,41).  Ακόμα και μερικοί από τους δίκαιους παρασύρονταν σε έναν δρόμο ανεπιθύμητο για τον Θεό, επιτρέποντας την ανάμειξη της λατρείας του Ποιητή των αιώνων με την επαίσχυντη λατρεία των ειδώλων: «Καὶ ἐγενήθη ἐν καιρῷ γήρους Σαλωμὼν καὶ οὐκ ἦν ἡ καρδία αὐτοῦ τελεία μετὰ Κυρίου Θεοῦ αὐτοῦ, καθὼς ἡ καρδία Δαυὶδ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, καὶ ἐξέκλιναν γυναῖκες αἱ ἀλλότριαι τὴν καρδίαν αὐτοῦ ὀπίσω θεῶν αὐτῶν. τότε ᾠκοδόμησε Σαλωμὼν ὑψηλὸν τῷ Χαμώς, εἰδώλῳ Μωὰβ καὶ τῷ βασιλεῖ αὐτῶν εἰδώλῳ υἱῶν Ἀμμὼν καὶ τῇ Ἀστάρτῃ βδελύγματι Σιδωνίων, καὶ οὕτως ἐποίησε πάσαις ταῖς γυναιξὶν αὐτοῦ ταῖς ἀλλοτρίαις, αἳ ἐθυμίων καὶ ἔθυον τοῖς εἰδώλοις αὐτῶν. καὶ ἐποίησε Σαλωμὼν τὸ πονηρὸν ἐνώπιον Κυρίου∙ οὐκ ἐπορεύθη ὀπίσω Κυρίου ὡς Δαυὶδ ὁ πατὴρ αὐτοῦ» (Βασιλειών Γ΄ 11:4-8).
Και για αυτήν την προδοσία πίστης ο Κύριος έστελνε πολλές φορές στον λαό του Θεού κακό, ώστε η θλίψη που τους έπληττε να τους πείσει για το ότι δεν υπάρχει προστασία και ελπίδα στους ψεύτικους θεούς. Έτσι, λέει ο Ύψιστος Κύριος: «Εγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν, ὁ ἐξαγαγὼν ὑμᾶς ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ὄντων ὑμῶν δούλων, καὶ συνέτριψα τὸν δεσμὸν τοῦ ζυγοῦ ὑμῶν καὶ ἤγαγον ὑμᾶς μετὰ παρρησίας. ἐὰν δέ μὴ ὑπακούσητέ μου, μὴ δὲ ποιήσητε τὰ προστάγματά μου ταῦτα, ἀλλὰ ἀπειθήσητε αὐτοῖς καὶ τοῖς κρίμασί μου προσοχθίσῃ ἡ ψυχὴ ὑμῶν, ὥστε ὑμᾶς μὴ ποιεῖν πάσας τὰς ἐντολάς μου, ὥστε διασκεδάσαι τήν διαθήκην μου, καὶ ἐγὼ ποιήσω οὕτως ὑμῖν∙ καὶ ἐπιστήσω ἐφ᾿ ὑμᾶς τὴν ἀπορίαν, τήν τε ψώραν, καὶ τὸν ἴκτερα σφακελίζοντα τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν, καὶ τὴν ψυχὴν ὑμῶν ἐκτήκουσαν, καὶ σπερεῖτε διακενῆς τὰ σπέρματα ὑμῶν, καὶ ἔδονται οἱ ὑπεναντίοι ὑμῶν.  καὶ ἐπιστήσω τὸ πρόσωπόν μου ἐφ᾿ ὑμᾶς, καὶ πεσεῖσθε ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν ὑμῶν, καὶ διώξονται ὑμᾶς οἱ μισοῦντες ὑμᾶς, καὶ φεύξεσθε οὐδενὸς διώκοντος ὑμᾶς. καὶ ἐὰν ἕως τούτου μὴ ὑπακούσητέ μου, καὶ προσθήσω τοῦ παιδεῦσαι ὑμᾶς ἑπτάκις ἐπὶ ταῖς ἁμαρτίαις ὑμῶν. καὶ συντρίψω τὴν ὕβριν τῆς ὑπερηφανίας ὑμῶν, καὶ θήσω τὸν οὐρανὸν ὑμῖν σιδηροῦν καὶ τὴν γῆν ὑμῶν ὡσεὶ χαλκῆν. καὶ ἔσται εἰς κενὸν ἡ ἰσχὺς ὑμῶν, καὶ οὐ δώσει ἡ γῆ ὑμῶν τὸν σπόρον αὐτῆς, καὶ τὸ ξύλον τοῦ ἀγροῦ ὑμῶν οὐ δώσει τὸν καρπὸν αὐτοῦ. καὶ ἐὰν μετὰ ταῦτα πορεύησθε πλάγιοι, καὶ μὴ βούλησθε ὑπακούειν μου, προσθήσω ὑμῖν πληγὰς ἑπτὰ κατὰ τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν. καὶ ἀποστελῶ ἐφ᾿ ὑμᾶς τὰ θηρία τὰ ἄγρια τῆς γῆς καὶ κατέδεται ὑμᾶς καὶ ἐξαναλώσει τὰ κτήνη ὑμῶν, καὶ ὀλιγοστοὺς ποιήσω ὑμᾶς, καὶ ἐρημωθήσονται αἱ ὁδοὶ ὑμῶν. καὶ ἐπὶ τούτοις ἐὰν μὴ παιδευθῆτε, ἀλλὰ πορεύησθε πρός με πλάγιοι, πορεύσομαι κἀγὼ μεθ᾿ ὑμῶν θυμῷ πλαγίῳ, καὶ πατάξω ὑμᾶς κἀγὼ ἑπτάκις ἀντὶ τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν. καὶ ἐπάξω ἐφ᾿ ὑμᾶς μάχαιραν ἐκδικοῦσαν δίκην διαθήκης, καὶ καταφεύξεσθε εἰς τὰς πόλεις ὑμῶν∙ καὶ ἐξαποστελῶ θάνατον εἰς ὑμᾶς, καὶ παραδοθήσεσθε εἰς χεῖρας τῶν ἐχθρῶν. ἐν τῷ θλῖψαι ὑμᾶς σιτοδείᾳ ἄρτων, καὶ πέψουσι δέκα γυναῖκες τοὺς ἄρτους ὑμῶν ἐν κλιβάνῳ ἑνί, καὶ ἀποδώσουσι τοὺς ἄρτους ὑμῶν ἐν σταθμῷ, καὶ φάγεσθε καὶ οὐ μὴ ἐμπλησθῆτε. ἐὰν δὲ ἐπὶ τούτοις μὴ ὑπακούσητέ μου, καὶ πορεύησθε πρός με πλάγιοι, καὶ αὐτὸς πορεύσομαι μεθ᾿ ὑμῶν ἐν θυμῷ πλαγίῳ, καὶ παιδεύσω ὑμᾶς ἐγὼ ἑπτάκις κατὰ τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν. καὶ φάγεσθε τὰς σάρκας τῶν υἱῶν ὑμῶν καὶ τὰς σάρκας τῶν θυγατέρων ὑμῶν φάγεσθε, καὶ ἐρημώσω τὰς στήλας ὑμῶν, καὶ ἐξολοθρεύσω τὰ ξύλινα χειροποίητα ὑμῶν, καὶ θήσω τὰ κῶλα ὑμῶν ἐπὶ τὰ κῶλα τῶν εἰδώλων ὑμῶν, καὶ προσοχθιεῖ ἡ ψυχή μου ὑμῖν. καὶ θήσω τὰς πόλεις ὑμῶν ἐρήμους καὶ ἐξερημώσω τὰ ἅγια ὑμῶν, καὶ οὐ μὴ ὀσφρανθῶ τῆς ὀσμῆς τῶν θυσιῶν ὑμῶν. καὶ ἐξερημώσω ἐγὼ τὴν γῆν ὑμῶν, καὶ θαυμάσονται ἐπ᾿ αὐτῇ οἱ ἐχθροὶ ὑμῶν οἱ ἐνοικοῦντες ἐν αὐτῇ. καὶ διασπερῶ ὑμᾶς εἰς τὰ ἔθνη, καὶ ἐξαναλώσει ὑμᾶς ἐπιπορευομένη ἡ μάχαιρα∙ καὶ ἔσται ἡ γῆ ὑμῶν ἔρημος, καὶ αἱ πόλεις ὑμῶν ἔσονται ἔρημοι. τότε εὐδοκήσει ἡ γῆ τὰ σάββατα αὐτῆς πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ἐρημώσεως αὐτῆς, καὶ ὑμεῖς ἔσεσθε ἐν τῇ γῇ τῶν ἐχθρῶν ὑμῶν∙ τότε σαββατιεῖ ἡ γῆ, καὶ εὐδοκήσει ἡ γῆ τὰ σάββατα αὐτῆς. πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ἐρημώσεως αὐτῆς σαββατιεῖ, ἃ οὐκ ἐσαββάτισεν ἐν τοῖς σαββάτοις ὑμῶν, ἡνίκα κατῳκεῖτε αὐτήν. καὶ τοῖς καταλειφθεῖσιν ἐξ ὑμῶν ἐπάξω δουλείαν εἰς τὴν καρδίαν αὐτῶν ἐν τῇ γῇ τῶν ἐχθρῶν αὐτῶν, καί διώξεται αὐτοὺς φωνὴ φύλλου φερομένου, καὶ φεύξονται ὡς φεύγοντες ἀπὸ πολέμου, καὶ πεσοῦνται οὐδενὸς διώκοντος∙ καὶ ὑπερόψεται ὁ ἀδελφὸς τὸν ἀδελφὸν ὡσεὶ ἐν πολέμῳ, οὐδενὸς κατατρέχοντος, καὶ οὐ δυνήσεσθε ἀντιστῆναι τοῖς ἐχθροῖς ὑμῶν. καὶ ἀπολεῖσθε ἐν τοῖς ἔθνεσι, καὶ κατέδεται ὑμᾶς ἡ γῆ τῶν ἐχθρῶν ὑμῶν. καὶ οἱ καταλειφθέντες ἀφ᾿ ὑμῶν καταφθαρήσονται διὰ τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν καὶ διὰ τὰς ἁμαρτίας τῶν πατέρων αὐτῶν, ἐν τῇ γῇ τῶν ἐχθρῶν αὐτῶν τακήσονται» (Λεϋτικόν 26:13-39).
Αλλά ο Κύριος δεν έστελνε αμέσως τιμωρία στους αποστάτες, υπομένωντας παρατεταμένα την ανομία τους, λόγω της απέραντης αγάπης Του προς την πεσούσα ανθρωπότητα. Επανειλημμένα καλούσε τους ανθρώπους για μετάνοια, προειδοποιώντας τους μέσω των θεάρεστών Του για τις επερχόμενες συμφορές, για τις αμαρτίες της αρνησιθρησκείας, υποδεικνύοντας τον δρόμο προς την ειρήνη με Αυτόν: «Καὶ διεμαρτύρατο Κύριος ἐν τῷ Ἰσραὴλ καὶ ἐν τῷ Ἰούδᾳ καὶ ἐν χειρὶ πάντων τῶν προφητῶν αὐτοῦ, παντὸς ὁρῶντος λέγων· ἀποστράφητε ἀπὸ τῶν ὁδῶν ὑμῶν τῶν πονηρῶν καὶ φυλάξατε τὰς ἐντολάς μου καὶ τὰ δικαιώματά μου καὶ πάντα τὸν νόμον, ὃν ἐνετειλάμην τοῖς πατράσιν ὑμῶν, ὅσα ἀπέστειλα αὐτοῖς ἐν χειρὶ τῶν δούλων μου τῶν προφητῶν» (Βασιλειών Δ΄ 17:13); «Μὴ θελήσει θελήσω τὸν θάνατον τοῦ ἀνόμου, λέγει Κύριος, ὡς τὸ ἀποστρέψαι αὐτὸν ἐκ τῆς ὁδοῦ τῆς πονηρᾶς καὶ ζῆν αὐτόν;» (Ιεζεκιήλ.18:23); «Καὶ ἐγένετο λόγος Κυρίου πρός με λέγων∙ εἰ καθὼς ὁ κεραμεὺς οὗτος οὐ δυνήσομαι τοῦ ποιῆσαι ὑμᾶς, οἶκος Ἰσραήλ; ἰδοὺ ὡς ὁ πηλὸς τοῦ κεραμέως ὑμεῖς ἐστε ἐν ταῖς χερσί μου. πέρας λαλήσω ἐπὶ ἔθνος ἢ ἐπὶ βασιλείαν τοῦ ἐξᾶραι αὐτοὺς καὶ τοῦ ἀπολλύειν, καὶ ἐπιστραφῇ τὸ ἔθνος ἐκεῖνο ἀπὸ πάντων τῶν κακῶν αὐτῶν, καὶ μετανοήσω περὶ τῶν κακῶν, ὧν ἐλογισάμην τοῦ ποιῆσαι αὐτοῖς. καὶ πέρας λαλήσω ἐπὶ ἔθνος καὶ βασιλείαν τοῦ ἀνοικοδομεῖσθαι καὶ τοῦ καταφυτεύεσθαι, καὶ ποιήσωσι τὰ πονηρὰ ἐναντίον μου τοῦ μὴ ἀκούειν τῆς φωνῆς μου, καὶ μετανοήσω περὶ τῶν ἀγαθῶν, ὧν ἐλάλησα τοῦ ποιῆσαι αὐτοῖς» (Ιερεμίας.18:6-10).
Όμως οι αναιδείς άνθρωποι, τυφλωμένοι από την ατιμία και τις διάφορες προλήψεις, δεν επιθυμούσαν να μετανοήσουν, αλλά αδρανοποιήθηκαν στην ανομία τους, τεντώνοντας  τα βεβηλωμένα χέρια τους και στους αγγελιοφόρους του Θεού, οι οποίοι «ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς∙ ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι» (Εβρ. 11:35-37).
Ωστόσο υπήρχαν αναμφισβήτητα και άνθρωποι, που παρά τη γενική αποστασία προσπαθούσαν να κρατούν την πίστη σε αγνότητα, χωρίς καμία πρόσμειξη της ειδωλολατρείας: «Οὐκ ἀπώσατο ὁ Θεὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ ὃν προέγνω. ἢ οὐκ οἴδατε ἐν Ἠλίᾳ τί λέγει ἡ γραφή, ὡς ἐντυγχάνει τῷ Θεῷ κατὰ τοῦ Ἰσραήλ λέγων;, Κύριε, τοὺς προφήτας σου ἀπέκτειναν, τὰ θυσιαστήριά σου κατέσκαψαν, κἀγὼ ὑπελείφθην μόνος, καὶ ζητοῦσι τὴν ψυχήν μου. ἀλλὰ τί λέγει αὐτῷ ὁ χρηματισμός; κατέλιπον ἐμαυτῷ ἑπτακισχιλίους ἄνδρας, οἵτινες οὐκ ἔκαμψαν γόνυ τῇ Βάαλ» (Ρωμ. 11:2-4).
Ακολουθώντας το παράδειγμα αυτών των δικαίων και την κλήση των προφητών του Θεού, έρχονταν σε μετάνοια πολλοί άνθρωποι, ακόμα και ολόκληρα έθνη, στρέφονταν στον αληθινό Θεό. Έτσι άκουσε η επικριτική φωνή του προφήτη Μιχαία και στράφηκε προς τον Κύριο ο λαός του Ισραήλ: «Μιχαίας ὁ Μωραθίτης ἦν ἐν ταῖς ἡμέραις Ἐζεκίου βασιλέως Ἰούδα καὶ εἶπε παντὶ τῷ λαῷ Ἰούδα∙ οὕτως εἶπε Κύριος∙ Σιὼν ὡς ἀγρὸς ἀροτριαθήσεται, καὶ Ἱερουσαλὴμ εἰς ἄβατον ἔσται καὶ τὸ ὄρος τοῦ οἴκου εἰς ἄλσος δρυμοῦ. μὴ ἀνελὼν ἀνεῖλεν αὐτὸν Ἐζεκίας καὶ πᾶς Ἰούδα; οὐχ ὅτι ἐφοβήθησαν τὸν Κύριον καὶ ὅτι ἐδεήθησαν τοῦ προσώπου Κυρίου, καὶ ἐπαύσατο Κύριος ἀπὸ τῶν κακῶν, ὧν ἐλάλησεν ἐπ' αὐτούς; καὶ ἡμεῖς ἐποιήσαμεν κακὰ μεγάλα ἐπὶ ψυχὰς ἡμῶν» (Ιερεμίας. 33:18,19).
Έτσι, μέσω του κηρύγματος του προφήτη Ιωνά, σε μετάνοια, οδηγήθηκε ο λαός του Νινευή: «Καὶ ἀνέστη Ἰωνᾶς καὶ ἐπορεύθη εἰς Νινευή, καθὰ ἐλάλησε Κύριος∙ ἡ δὲ Νινευὴ ἦν πόλις μεγάλη τῷ Θεῷ ὡσεὶ πορείας ὁδοῦ τριῶν ἡμερῶν. καὶ ἤρξατο Ἰωνᾶς τοῦ εἰσελθεῖν εἰς τὴν πόλιν ὡσεὶ πορείαν ἡμέρας μιᾶς καὶ ἐκήρυξε καὶ εἶπεν∙ ἔτι τρεῖς ἡμέραι καὶ Νινευὴ καταστραφήσεται. καὶ ἐπίστευσαν οἱ ἄνδρες Νινευὴ τῷ Θεῷ καὶ ἐκήρυξαν νηστείαν καὶ ἐνεδύσαντο σάκκους ἀπὸ μεγάλου αὐτῶν ἕως μικροῦ αὐτῶν. καὶ ἤγγισεν ὁ λόγος πρὸς τὸν βασιλέα τῆς Νινευή, καὶ ἐξανέστη ἀπὸ τοῦ θρόνου αὐτοῦ καὶ περιείλετο τὴν στολὴν αὐτοῦ ἀφ᾿ ἑαυτοῦ καὶ περιεβάλετο σάκκον καὶ ἐκάθισεν ἐπὶ σποδοῦ. καὶ ἐκηρύχθη καὶ ἐρρέθη ἐν τῇ Νινευὴ παρὰ τοῦ βασιλέως καὶ παρὰ τῶν μεγιστάνων αὐτοῦ λέγων∙ οἱ ἄνθρωποι καὶ τὰ κτήνη καὶ οἱ βόες καὶ τὰ πρόβατα μὴ γευσάσθωσαν μηδὲ νεμέσθωσαν μηδὲ ὕδωρ πιέτωσαν. καὶ περιεβάλλοντο σάκκους οἱ ἄνθρωποι καὶ τὰ κτήνη, καὶ ἀνεβόησαν πρὸς τὸν Θεὸν ἐκτενῶς∙ καὶ ἀπέστρεψαν ἕκαστος ἀπὸ τῆς ὁδοῦ αὐτῶν τῆς πονηρᾶς καὶ ἀπὸ τῆς ἀδικίας τῆς ἐν χερσὶν αὐτῶν λέγοντες∙ τίς οἶδεν εἰ μετανοήσει ὁ Θεὸς καὶ ἀποστρέψει ἐξ ὀργῆς θυμοῦ αὐτοῦ καὶ οὐ μὴ ἀπολώμεθα; καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ ἔργα αὐτῶν, ὅτι ἀπέστρεψαν ἀπὸ τῶν ὁδῶν αὐτῶν τῶν πονηρῶν, καὶ μετενόησεν ὁ Θεὸς ἐπὶ τῇ κακίᾳ, ᾗ ἐλάλησε τοῦ ποιῆσαι αὐτοῖς, καὶ οὐκ ἐποίησε» (Ιωνάς 3:3-10).
Και ο Θεός, όχι μόνο ακύρωσε το επερχόμενο στους ανθρώπους κακό, αλλά και εξάλειφε αμέσως οποιαδήποτε υπάρχουσα θλίψη, κάνοντας την ζωή τους ασφαλή, ως εκπλήρωση της υπόσχεσής Του: «Καὶ τὴν διαθήκην, ἣν διέθετο μεθ᾿ ὑμῶν, οὐκ ἐπιλήσεσθε καὶ οὐ φοβηθήσεσθε θεοὺς ἑτέρους, ἀλλ᾿ ἢ τὸν Κύριον Θεὸν ὑμῶν φοβηθήσεσθε, καὶ αὐτὸς ἐξελεῖται ὑμᾶς ἐκ πάντων τῶν ἐχθρῶν ὑμῶν» (Δ΄ Βασιλειών, 17:38-39). Ωστόσο το σύντομο χρονικό διάστημα της θρίαμβου της ευσέβειας στις καρδιές των ανθρώπων εκ νέου μετατρεπόταν σε μακρές περιόδους ηθικών πτώσεων και αποστασιών από την αληθινή πίστη. Και σε τέτοια πνευματική ταλάντευση η ανθρωπότητα βάδιζε ανά τους αιώνες, και κάθε στιγμή πληττόταν από τον διάβολο. Όταν στην ανθρωπότητα, καταχωνιασμένη στο σκοτάδι και στη σκιά του θανάτου, έλαμψε το σωτήριο Φώς της παρουσίας του Χριστού και επαληθεύτηκαν όλα τα ειπωμένα περί του Χριστού, και δημιούργησε την Εκκλησία Του στην πέτρα της αληθινής και σωστής πίστης σε Αυτόν, τότε, ο εχθρός του ανθρώπινου γένους άρχισε να στέλνει στους Χριστιανούς το σκοτάδι παντοειδών αιρέσεων.
Ο Άγιος Κυπριανός της Καρχηδόνας γράφει, ότι συγκεκριμένα ο διάβολος «Εφήυρε αιρέσεις και σχίσματα για να υπομονεύσει την πίστη, να διαστρέψει την αλήθεια, να διχάσει την ενότητα. Όποιον δεν μπορεί να κρατήσει στο σκοτάδι του παλιού δρόμου, παρακάμπτει και παρασύρει στο λάθος ενός νέου δρόμου. Αρπάζει ανθρώπους από την ίδια την Εκκλησία, και, όταν οι ίδιοι φαίνεται ότι έχουν πλησιάσει το φως, και έχουν ξεφύγει από το σκοτάδι τούτου του αιώνα, εξαπλώνει εκ νέου, στην έλλειψη συνείδησής τους, νέο σκοτάδι, έτσι ώστε αυτοί, χωρίς να ακολουθούν το Ευαγγέλιο και χωρίς να διαφυλάσσουν τους νόμους, καλούν  ωστόσο τους εαυτούς τους Χριστιανούς και περιφερόμενοι στο σκοτάδι, νομίζουν πως έχουν το φως, ενώ ο εχθρός είναι κολακευτικός και παραπλανητικός, ο οποίος μέσω των λόγων του Αποστόλου μετασχηματίζεται εις άγγελον φωτός (Β΄ Κορ.11,14) και στους υπηκόους του δίνει το ύφος των υπηκόων της αλήθειας, υποστηρίζοντας την νύχτα αντί της ημέρας, τον θάνατο αντί της σωτηρίας, την απόγνωση κάτω από το πέπλο της ελπίδας, την απιστία με το πρόσχημα της πίστης, τον Αντίχριστο υπό το όνομα του Χριστού και, παριστάνοντας πράγματα σαν αλήθειες, απαλείφουν την αλήθεια με λεπτότητα» [1].
Και ως εκ τούτου δεν στάθηκαν όλοι στην Αλήθεια, αλλά ήδη στην αποστολική εποχή υπήρχαν αυτοί που έπεσαν, συμμετέχοντας στην κοινωνία των αιρετικών – διαστρεβλωτές της διδασκαλίας του Χριστού: «Καὶ τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Περγάμῳ ἐκκλησίας γράψον∙ τάδε λέγει … ἔχω κατὰ σοῦ ὀλίγα, ὅτι ἔχεις ἐκεῖ κρατοῦντας τὴν διδαχὴν Βαλαάμ, ὃς ἐδίδαξε τὸν Βαλὰκ βαλεῖν σκάνδαλον ἐνώπιον τῶν υἱῶν Ἰσραήλ καὶ φαγεῖν εἰδωλόθυτα καὶ πορνεῦσαι. οὕτως ἔχεις καὶ σὺ κρατοῦντας τὴν διδαχὴν τῶν Νικολαϊτῶν ὁμοίως. μετανόησον οὖν∙ εἰ δὲ μή, ἔρχομαί σοι ταχύ καὶ πολεμήσω μετ' αὐτῶν ἐν τῇ ῥομφαίᾳ τοῦ στόματός μου» (Αποκάλυψις. 2:12-16). Και ο Άγιος Απόστολος Παύλος αναφέρει τα ονόματα των πρώτων αιρετικών, από τους οποίους απέσπασαν την την αγαθή συνείδηση, και μέσω αυτού υπέμειναν το ναυάγιο της πίστης: «ὧν ἐστιν Ὑμέναιος καὶ Ἀλέξανδρος, οὓς παρέδωκα τῷ σατανᾷ, ἵνα παιδευθῶσι μὴ βλασφημεῖν» (Α΄ Τιμ.1:20).
Αλλά με τον καιρό, οι αγωνιζόμενοι κατά της Εκκλησίας του Χριστού πλήθαιναν, και τότε ο Κύριος έφερε και πάλι στο χωράφι της Εκκλησίας πολλούς εργάτες –υπερασπιστές της πίστης. Σαν το φωτεινότερο αστέρι έλαμψε στον πνευματικό ουράνιο θόλο, το πλήθος των Αγίων Πατέρων, αγωνιζόμενων κατά του σκοταδιού διαφόρων και ραδιουργουσών πλανών, αναγνωρίζοντας και αποκαλύπτοντας το διαβολικό ψέμα και περιφράζοντας τους πιστούς από τα καταστροφικά δίκτυα παντοειδών αιρέσεων.
Παρακάτω παρουσιάζονται ελάχιστες πολύτιμες πνευματικές χάντρες αγιοπατερικών λόγων, καλώντας κάθε χριστιανό να κρατάει σταθερά την ορθόδοξη ομολογία και να απομακρύνεται από οποιαδήποτε αιρετική σοφιστεία:
«Διό, ἀδελφοί, στῶμεν ἐν τῇ πέτρᾳ τῆς πίστεως καὶ τῇ παραδόσει τῆς ἐκκλησίας μὴ μεταίροντες ὅρια, ἃ ἔθεντο οἱ ἅγιοι πατέρες ἡμῶν, μὴ διδόντες τόπον τοῖς βουλομένοις καινοτομεῖν καὶ καταλύειν τὴν οἰκοδομὴν τῆς ἁγίας τοῦ θεοῦ καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς ἐκκλησίας» (Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός).
« Σε θέματα της Πίστης, ακόμα και η παραμικρή απόκλιση αποτελεί αμαρτία, οδηγούμενη στον θάνατο και ακόμα και η παραμικρή αμέλεια της παράδοσης οδηγεί σε ολοκληρωτική λήθη των δογμάτων της Πίστης» (Άγιος Φὠτιος ο Μέγας).
«Όποιος δεν βρίσκεται μεταξύ των μελών του Χριστού, τότε αυτός δεν μπορεί να έχει χριστιανική σωτηρία. Μπορεί να έχει κάποιος τιμή, μπορεί να έχει μυστήριο, μπορεί να ψέλνει το ‘‘αλληλούια’’, μπορεί να απαντάει “αμήν’’, μπορεί να κρατάει το Ευαγγέλιο, μπορεί να έχει πίστη στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, και μπορεί να την κηρύσσει, αλλά πουθενά αλλού εκτός από την Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία δεν μπορεί να βρει την σωτηρία» (Άγιος Αυγουστίνος Ιππώνος).
Και εφόσον ήταν τόσο επικίνδυνη, ύπουλη και επιζήμια η επιρροή της αίρεσης, οι Άγιοι Πατέρες όρισαν στους χριστιανούς τον κανόνα να μην έχουν εκκλησιαστική επικοινωνία με τους αιρετικούς, να μην επισκέπτονται την λειτουργία στους ναούς τους, να μην τους αφήνουν στην ορθόδοξη προσευχή, να μην οργανώνουν μαζί τους κοινές εκκλησιαστικές συναντήσεις: «Ἐπίσκοπος, ἢ πρεσβύτερος, ἢ διάκονος, αἱρετικοῖς συνευξάμενος μόνον, ἀφοριζέσθω· εἰ δὲ ἐπέτρεψεν αὐτοῖς ὡς κληρικοῖς ἐνεργῆσαί τι, καθαιρείσθω» (Κανών ΜΕ΄ των Αγίων Αποστόλων).
«Εἴ τις ἀκοινωνήτῳ κἄν ἐν οἴκῳ συνεύξηται, οὗτος ἀφοριζέσθω» (Κανών Ι΄ των Αγίων Αποστόλων).
«Εἴ τις κληρικός, ἢ λαϊκός, εἰσέλθῃ εἰς συναγωγὴν Ἰουδαίων ἢ αἱρετικῶν προσεύξασθαι, καὶ καθαιρείσθω καὶ ἀφοριζέσθω» (Κανών ΞΕ΄ των Αγίων Αποστόλων).
«Ὅτι οὐ δεῖ αἱρετικοῖς, ἢ σχισματικοῖς συνεύχεσθαι» (Κανών ΛΓ΄ της έν Λαοδικεία Συνόδου).
«Εἰ δὲ φανείῃ τις τῶν ἐπισκόπων, ἢ πρεσβυτέρων, ἢ διακόνων, ἤ τις τοῦ κανόνος τοῖς ἀκοινωνήτοις κοινωνῶν, καὶ τοῦτον ἀκοινώνητον εἶναι, ὡς ἂν συγχέοντα τὸν κανόνα τῆς ἐκκλησίας» (Κανών Β΄ της εν Αντιοχεία Συνόδου).
«Ἀπόκρισις θ´, τοῦ Τιμοθέου Ἀλεξανδρείας. Περὶ τοῦ μὴ λειτουργεῖν ἐπὶ παρουσίᾳ αἱρετικῶν. Εἰ ὀφείλει κληρικὸς εὔχεσθαι παρόντων Ἀρειανῶν ἢ ἄλλων αἱρετικῶν, ἢ εἰ οὐδὲν αὐτὸν βλάπτει ὁπόταν αὐτὸς ποιῇ τὴν εὐχήν, ἤγουν τὴν προσφοράν; Ἀπόκρισις. Ἐν τῇ θείᾳ ἀναφορᾷ ὁ διάκονος προσφωνεῖ πρὸ τοῦ ἀσπασμοῦ· Οἱ ἀκοινώνητοι περιπατήσατε. Οὐκ ὀφείλουσιν οὖν παρεῖναι, εἰ μὴ ἂν ἐπαγγέλωνται μετανοεῖν καὶ ἐκφεύγειν τὴν αἵρεσιν».
«Εἴ τις χριστιανὸς ἔλαιον ἀπενέγκοι εἰς ἱερὸν ἐθνῶν, ἢ εἰς συναγωγὴν Ἰουδαίων, ἐν ταῖς ἐορταῖς αὐτῶν, ἢ λύχνους ἅπτοι, ἀφοριζέσθω» (Κανών ΟΑ΄ των Αγίων Αποστόλων).
«Τὰς Ἐκκλησίας, τὰς ὑπὸ τῶν αἱρετικῶν ἐνθρονισθείσας, παρακελευόμεθα ὡς εἰς κοινὸν οἶκον κατ᾿ ἀνάγκην εἰσιέναι καὶ ψάλλειν, πήξαντες ἐν μέσῳ σταυρόν, ἐν δὲ τῷ θυσιαστηρίῳ μήτε εἰσέρχεσθαι, μήτε θυμιᾶν, μήτε εὐχὴν ἐπιτελεῖν, μήτε κανδήλαν ἤ λύχνον ἅπτειν» (Ὁ ἐκ τῶν ἑννέα α´ Κανὼν ἐκ τῶν Ἐκκλησιαστικῶν συνάξεων τοῦ Ἁγίου Νικηφόρου Κωνσταντινουπόλεως. Πῶς κατ᾿ ἀνάγκην εἰσερχόμεθα καὶ ψάλλομεν καὶ ἐν ταῖς τῶν αἱρετικῶν ἐκκλησίαις).
«Ἐρώτησις. Περὶ τῶν κοινωθέντων ἐκκλησιῶν ἐκ τῶν ἱερέων τῶν κοινωνησάντων τῇ αἱρέσει καὶ κατεχομένων ὑπ' αὐτῶν, εἰ χρὴ ἐν αὐταῖς εἰσιέναι χάριν εὐχῆς καὶ ψαλμῳδίας. Ἀπόκρισις. Οὐ χρὴ τὸ καθόλου εἰς τὰς τοιαύτας ἐκκλησίας εἰσιέναι κατὰ τοὺς εἰρημένους τρόπους, ἐπειδὴ γέγραπται, ἀφίεται ὁ οἶκος ὑμῶν ἔρημος· ἅμα γὰρ τοῦ εἰσαχθῆναι τὴν αἵρεσιν ἀπέπτη ὁ ἔφορος τῶν ἐκεῖσε ἄγγελος κατὰ τὴν φωνὴν τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καὶ κοινὸς οἶκος ὁ τοιόσδε χρηματίζει ναός. καὶ οὐ μὴ εἰσέλθω, φησίν, εἰς ἐκκλησίαν πονηρευομένων· καὶ ὁ ἀπόστολος· τίς συγκατάθεσις ναῷ θεοῦ μετὰ εἰδώλων;» (Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης. Επιστολή προς Μεθοδίω μονάζοντι) [2].
«Ἐρώτησις. περὶ τῶν ἐν σώματι ἁγίων, εἰ χρὴ εἰσιέναι εἰς τὰ κοιμητήρια αὐτῶν καὶ εὔχεσθαι καὶ προσκυνεῖν αὐτοῖς, κατεχομένων ὑπὸ τῶν μιανθέντων ἱερέων.
 Ἀπόκρισις. οὐ παραχωρεῖ ὁ κανὼν κατὰ τὰ προδηλωθέντα εἰσιέναι εἰς τὰ τοιαῦτα κοιμητήρια [γέγραπται γάρ, ἱνατί ἡ ἐλευθερία μου κρίνεται ὑπὸ ἄλλης συνειδήσεως;], εἰ μή τι ἂν ἐξ ἀνάγκης κατὰ μόνον τὸ ἀσπάσασθαι τὸ τοῦ ἁγίου λείψανον ἡ εἴσοδος γένοιτο» (Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης. Επιστολή προς Μεθοδίω μονάζοντι) [3].
Η αιτία της εμφάνισης των παραπάνω εκκλησιαστικών κανόνων είναι από μόνη της σαφέστατη, γιατί η κοινή προσευχή προϋποθέτει την κοινή έκκληση προς τον Θεό, αλλά είναι αδύνατο να προσεύχονται μαζί αυτοί που πιστεύουν ορθόδοξα στην Αγία Τριάδα και αυτοί που πιστεύουν σε άλλους θεούς. Έτσι, μας είναι αδύνατο επίσης να προσευχόμαστε μαζί με αυτούς, οι οποίοι παρόλο που πιστεύουν στον Τριαδικό Θεό, αποστρέφονται όμως από άλλα δόγματα της πίστης μας και εκκλησιαστικά έθιμα, τα οποία ο Κύριος μας έδωσε διά των Αγίων Αποστόλων και Αγίων Πατέρων, και δεν επιθυμούν να τα ακολουθήσουν. Έτσι λέει η Αγία Γραφή: «Ο ἐκκλίνων τὸ οὖς αὐτοῦ μὴ εἰσακοῦσαι νόμου, καὶ αὐτὸς τὴν προσευχὴν αὐτοῦ ἐβδέλυκται» (Παροιμ. 28:9).
«Θυσίαι ἀσεβῶν βδέλυγμα Κυρίῳ, εὐχαὶ δὲ κατευθυνόντων δεκταὶ παρ᾿ αὐτῷ» (Παροιμίαι.15:8). Γιατί δε, έχοντας συνδεθεί στην προσεχή με εκείνους, των οποίων η θυσία δεν είναι αποδεκτή στον Θεό μας, εμείς να κάνουμε και τη δική μας προσευχή ανεπιθύμητη; Δεν θα γίνει!
Άλλά όχι μόνο μέσω της κοινής προσευχής, αλλά και μέσω της στενής φιλικής επικοινωνίας οποιοσδήποτε άνθρωπος έχει την τάση να δέχεται ξένες απόψεις και έθιμα, συμπεριλαμβανομένου  και ανήθικων και ασεβών: «Μὴ πλανᾶσθε∙ φθείρουσιν ἤθη χρηστὰ ὁμιλίαι κακαί» (Α΄ Κορ.15:33). Ως εκ τούτου οι Άγιοι Πατέρες εκ μέρους των εκκλησιαστικών Συνόδων παροτρύνουν τους Χριστιανούς να αποφεύγουν τις στενές σχέσεις με ανθρώπους κατακριτέας ζωής, και ιδιαίτερα με αυτούς που ακολουθούν απόψεις, αντίθετες με την Ορθόδοξη Πίστη:
«Ὅτι οὐ δεῖ παρὰ τῶν Ἰουδαίων, ἢ αἱρετικῶν, τὰ πεμπόμενα ἑορταστικὰ λαμβάνειν, μηδὲ συνεορτάζειν αὐτοῖς». «Ὅτι οὐ δεῖ τοῖς ἔθνεσι συνεορτάζειν, καὶ κοινωνεῖν τῇ ἀθεότητι αὐτῶν» (ΛΖ΄ και ΛΘ΄ Κανόνες της εν Λαοδικεία Συνόδου).
«Περὶ τοῦ μὴ συγχωρεῖν εἰς τὰ κοιμητήρια, ἢ εἰς τὰ λεγόμενα μαρτύρια πάντων τῶν αἱρετικῶν ἀπιέναι τοὺς τῆς ἐκκλησίας, εὐχῆς ἢ θεραπείας ἕνεκα∙ ἀλλὰ τοὺς τοιούτους, ἐὰν ὦσι πιστοί, ἀκοινωνήτους γίνεσθαι μέχρι τινός. Μετανοοῦντας δέ, καὶ ἐξομολουμένους, ἐσφάλθαι, παραδέχεσθαι» (Θ΄ Κανόνας της εν Λαοδικεία Συνόδου).
«Ὅτι οὐ δεῖ πάντα Χριοτιανὸν ἐγκαταλείπειν μάρτυρας Χριστοῦ, καὶ ἀπιέναι πρὸς τοὺς ψευδομάρτυρας, τουτέστιν αἱρετικῶν, ἢ αὐτοὺς πρὸς τοὺς προειρημένους αἱρετικοὺς γενομένους∙ οὗτοι γὰρ ἀλλότριοι τοῦ Θεοῦ τυγχάνουσιν. Ἔστωσαν οὖν ἀνάθεμα οἱ ἀπερχόμενοι πρὸς αὐτούς» (ΛΔ΄ Κανόνας της εν Λαοδικεία Συνόδου).
«Περὶ τοῦ μὴ δεῖν τοὺς τῆς ἐκκλησίας ἀδιαφόρως πρὸς γάμου κοινωνίαν συνάπτειν τὰ ἑαυτῶν παιδὶα αἱρετικοῖς» (Ι΄ Κανόνας της εν Λαοδικεία Συνόδου).
«Ὅτι οὐ δεῖ πρὸς πάντας αἱρετικοὺς ἐπιγαμίας ποιεῖν, ἤ διδόναι υἱούς, ἢ θυγατέρας, ἀλλὰ μᾶλλον λαμβάνειν, εἴγε ἐπαγγέλοιντο Χριστιανοὶ γίνεσθαι» (ΛΑ΄ Κανόνας της εν Λαοδικεία Συνόδου).
«Μὴ ἐξέστω ὀρθόδοξον ἄνδρα αἱρετικῇ συνάπτεσθαι γυναικί, μήτε μὴν αἱρετικῷ ἀνδρὶ γυναῖκα ὀρθόδοξον συζεύγνυσθαι∙ ἀλλ’ εἰ καὶ φανείη τι τοιοῦτον ὑπό τινος τῶν ἁπάντων γινόμενον, ἄκυρον ἡγεῖσθαι τὸν γάμον, καὶ τὸ ἄθεσμον διαλύεσθαι συνοικέσιον∙ οὐ γὰρ χρὴ τὰ ἄμικτα μιγνύναι, οὐδὲ τῷ προβάτῳ τὸν λύκον συμπλέκεσθαι, καὶ τῇ τοῦ Χριστοῦ μερίδι τὸν τῶν ἁμαρτωλῶν κλῆρον∙ εἰ δὲ παραβῇ τις τὰ παρ’ ἡμῶν ὁρισθέντα, ἀφοριζέσθω» (ΟΒ΄ Κανόνας Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου).
«Ὅτι οὐ δεῖ αἱρετικῶν εὐλογίας λαμβάνειν, αἵτινές εἰσιν ἀλογίαι μᾶλλον, ἢ εὐλογίαι» (ΛΒ΄ Κανόνας της εν Λαοδικεία Συνόδου).
«Ἐρώτησις. περὶ βαπτίσματος, εἰ οὐκ ἔστιν ἐκκλησία κρατουμένη ὑπὸ ὀρθοδόξου, ἐὰν αἰτήσηται ἡμᾶς τις ποῦ χρὴ σφραγίζειν, κατηχεῖν καὶ βαπτίζειν, ποταποὶ δὲ οἱ γονεῖς καὶ οἱ ἀνάδοχοι.
Ἀπόκρισις. οὐκ εἰσιέναι, καθὰ προείρηται, εἰς ἐκκλησίαν κρατουμένην ὑπὸ αἱρετικοῦ εἰ δεῖ, πόσῳ γε μᾶλλον τὰ λελεγμένα πρᾶξαι· ἀλλὰ διὰ τὴν ἀπορίαν ἀναγκαῖον εἰς τόπον καθαρώτατον οἰκίας, ἐφ' ᾗ διὰ θυσιαστηρίου καθηγιασμένου, ἤτοι τραπέζης, τὴν ἱερουργίαν ὁ μέλλων ἐπιτελεῖν τὸ φώτισμα βαπτιζέτω. ἀναδόχους δὲ ἐκείνους προσιτέον, τοὺς οὐ τοῖς αἱρετικοῖς κοινωνοῦντας, καὶ γονέας τοὺς ὡσαύτως πεφυλαγμένους» (Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης. Λύσεις διαφόρων κεφαλαίων) [4].
«Εἴ τις τὰ ψευδεπίγραφα τῶν ἀσεβῶν βιβλία ὡς ἅγια ἐπὶ τῆς ἐκκλησίας δημοσιεύει, ἐπὶ λύμῃ τοῦ λαοῦ καὶ τοῦ κλήρου, καθαιρείσθω» (Ξ΄ Κανόνας των Αγίων Αποστόλων).
«Τὰ ψευδῶς ὑπὸ τῶν τῆς ἀληθείας ἐχθρῶν συμπλασθέτα μαρτυρολόγια, ὡς ἂν τούς τοῦ Χριστοῦ μάρτυρας ἀτιμάζοιεν, καὶ πρὸς ἀπιστίαν ἐνάγοιεν τοὺς ἀκούοντας, μὴ ἐπ' ἐκκλησίαις δημοσιεύεσθαι προστάσσομεν, ἀλλὰ ταῦτα πυρὶ παραδίδοσθαι. Τοὺς δὲ ταῦτα παραδεχομένους, ἢ ὡς ἀλληθέσι τούτοις προσέχοντας, ἀναθεματίζομεν» (Κανόνας ΞΓ΄ Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου).
«Πάντα τὰ μειρακιώδη ἀθύρματα, καὶ μανιώδη βακχεύματα, τὰ ψευδοσυγγράμματα, τὰ κατὰ τῶν σεπτῶν εἰκόνων γινόμενα δέον δοθῆναι τῷ ἐπισκόπῳ Κωνσταντινουπόλεως, ἵνα ἀποτεθῶσι μετὰ τῶν λοιπῶν αἱρετικῶν βιβλίων. Εἰ δέ τις εὑρεθείη ταῦτα κρύπτων· εἰ μὲν ἐπίσκοπος, ἢ πρεσβύτερος, ἢ διάκονος εἴη, καθαιρείσθω· εἰ δὲ λαϊκός, ἢ μοναχός, ἀφοριζέσθω» (Κανόνας Θ΄της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου).
Έτσι λοιπόν, οι Άγιοι Πατέρες απαγορεύουν την παρακολούθηση λειτουργιών στους ναούς των αλλόπιστων, ακόμα και στην περίπτωση απουσίας κοντινού ορθόδοξου ναού, το άναμμα κεριών, τον εορτασμό των γιορτών τους, που ορίστηκαν προς τιμή των θεών τους ή των ανθρώπων που τιμούν ως άγιους. Απαγορεύουν την επίσκεψη των ιερών τόπων, που τιμούν οι αλλόπιστοι, και την απόδοση τιμής στα λείψανά τους. Απαγορεύουν την σύναψη γάμου με αλλόθρησκους, μέχρι αυτοί να δεχτούν την Ορθοδοξία. Απαγορεύουν τους αλλόθρησκους να γίνονται νονοί στη βάπτιση ορθόδοξων παιδιών. Απαγορεύουν την μελέτη και διάδοση βιβλίων, τα οποία περιέχουν τις απόψεις της αντίθετης ορθόδοξης πίστης. Ωστόσο, αν υπάρχει τέτοια αυστηρότητα σε σχέση με τους αλλόθρησκους, είναι δυνατόν, να υφίσταται η πλήρης απαγόρευση επικοινωνίας των χριστιανών μαζί τους, ή ακόμα χειρότερα, να ορίζεται το μίσος τους;  Όχι, αυτό δεν θα γίνει!
Κάθε άνθρωπος στη Γή, δημιουργήθηκε από τον Κύριο, και κάθε άνθρωπό Αυτός αγαπάει, για χάρη κάθε ανθρώπου Αυτός ήρθε στον κόσμο, για τις αμαρτίες κάθε ανθρώπου Αυτός έχυσε το άχραντο αίμα Του στον Σταυρό του Γολγοθά. Και αν ο Θεός αγαπάει κάθε άνθρωπο, έτσι και εμείς, πρέπει να αγαπάμε οποιονδήποτε άνθρωπο, χωρίς διάκριση εθνικότητας, θρησκείας ή κοινωνικής θέσης. Όπως είπε ο Χριστός: «Αγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑμᾶς, ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑμῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς, ὅτι τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους» (Μάτθ. 5:44-45). Ως εκ τούτου, εμείς πρέπει να κάνουμε καλές και θεάρεστες πράξεις, όπως και για κάθε άνθρωπο έτσι και μαζί με κάθε άνθρωπο. Μόνο τις πλάνες, τις ασεβείς πεποιθήσεις και τον μη Χριστιανικό τρόπο ζωής θα πρέπει να αποφεύγουμε μόνοι μας και να προσπαθούμε να ελευθερώσουμε από αυτά τους πλανημένους.
Είναι ανεπίτρεπτη η παραμικρή επιείκεια στο κακό, γιατί μέσω της σιωπής μας και ιδιαίτερα της συνενοχής ασεβών πράξεων εμείς θα δώσουμε αφορμή στους πλανημένους να σκέφτονται, ότι οι λανθασμένες πεποιθήσεις τους και ο τρόπος ζωής τους είναι απολύτως θεάρεστα. Και μέσω αυτού εμείς όχι μόνο δεν τους σώζουμε από το σκοτάδι της πλάνης, αλλά αντιθέτως τους εδραιώνουμε σε ένα λανθασμένο καταστροφικό για αυτούς δρόμο. Ας ακούσουμε τι λέει για αυτό ο Άγιος αγωνιστής της Ορθόδοξης Πίστης Μάξιμος ο Ομολογητής: «Ου θέλων δε τους αιρετικούς θλίβεσθαι, ουδέ χαίρων τη κακώσει αυτών, γράφω ταύτα, μη γένοιτο, αλλά τη επιστροφή μάλλον χαίρων και συναγαλλόμενος. Τι γαρ τοις πιστοίς τερπνότερον, του θεάσθαι τα τέκνα του Θεού τα διεσκορπισμένα, συναγόμενα εις εν. Ούτε υμίν του φιλανθρώπου το απηνές παραινών προτιθέναι· μη ούτω μανείην· αλλά μετά προσεχείας και δοκιμασίας ποιείν τε και ενεργείν τα καλά εις πάντας ανθρώπους, και πάσι πάντα γινομένους, καθώς έκαστος επιδείται υμών, παρακαλών· προς μόνον το καθοτιούν αιρετικοίς συνάρασθαι εις σύστασιν της φρενοβλαβούς αυτών δόξης, σκληρούς παντελώς είναι υμάς και αμειλίκτους βούλομαί τε και εύχομαι. Μισανθρωπίαν γαρ ορίζομαι έγωγε, και αγάπης θείας χωρισμόν, το τη πλάνη πειράσθαι διδόναι ισχύν εις περισσοτέραν των αυτή προκατειλημμένων φθοράν» (Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού, Επιστολή ΙΒ΄. Προς Ιωάννην κουβικουλάριον, Περί των ορθών της Εκκλησίας του Θεού δογμάτων και κατά Σευήρου του αιρετικού. Patrologiae Graecae, Τ. 91, Col. 465).
Επαναλαμβάνει μαζί με τον Άγιο Μάξιμο και ο Άγιος διδάσκαλος της Εκκλησίας, Ιωάννης Χρυσόστομος: «Τί οὖν, φησὶν, ἂν ἐχθροὶ ὦσι καὶ Ἕλληνες, οὐ δεῖ μισεῖν; Μισεῖν μὲν, οὐκ ἐκείνους δὲ, ἀλλὰ τὸ δόγμα, οὐ τὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ τὴν πονηρὰν πρᾶξιν, τὴν διεφθαρμένην γνώμην. Ὁ μὲν γὰρ ἄνθρωπος ἔργον Θεοῦ, ἡ δὲ πλάνη ἔργον τοῦ διαβόλου. Μὴ τοίνυν ἀναμίξῃς τὰ τοῦ Θεοῦ, καὶ τὰ τοῦ διαβόλου· ἐπεὶ καὶ Ἰουδαῖοι καὶ βλάσφημοι ἦσαν καὶ διῶκται καὶ ὑβρισταὶ, καὶ μυρία τὸν Χριστὸν ἔλεγον κακά· Ἆρ' οὖν ἐμίσει αὐτοὺς Παῦλος, ὁ μάλιστα πάντων τὸν Χριστὸν φιλῶν; Οὐδαμῶς, ἀλλὰ καὶ ἐφίλει, καὶ πάντα ὑπὲρ αὐτῶν ἔπραττε· καὶ νῦν μέν φησιν, Ἡ μὲν εὐδοκία καὶ ἡ δέησίς μου πρὸς τὸν Θεὸν ὑπὲρ αὐτῶν ἐστιν εἰς σωτηρίαν· νῦν δὲ, Ηὐχόμην ἀνάθεμα εἶναι ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ ὑπὲρ αὐτῶν. … Εἰ δὲ μέλλοιμεν ἀσεβεῖς μισεῖν καὶ παρανομοῦντας, προϊόντες καὶ ἁμαρτωλοὺς μισήσομεν, καὶ οὕτως ὁδῷ προβαίνων καὶ τῶν ἀδελφῶν ἀποῤῥαγήσῃ τῶν πλειόνων, μᾶλλον δὲ πάντων· οὐ γὰρ ἔστιν, οὐκ ἔστιν οὐδεὶς ἁμαρτίας χωρίς. Εἰ γὰρ δεῖ τοὺς ἐχθροὺς τοῦ Θεοῦ μισεῖν, οὐχὶ ἀσεβεῖς δεῖ μισεῖν μόνον, ἀλλὰ καὶ ἁμαρτωλούς· καὶ οὕτως ἐσόμεθα θηρίων χείρους, πάντας ἀποστρεφόμενοι, καὶ ἀπονοίᾳ φυσώμενοι, καθάπερ ὁ Φαρισαῖος ἐκεῖνος» [5].
«Τί οὖν, φησὶν, ἐὰν ᾖ ἀκάθαρτος καὶ μιαρός; Ἄκουε τοῦ Χριστοῦ λέγοντος· Μὴ κρίνετε, ἵνα μὴ κριθῆτε. Σὺ διὰ τὸν Θεὸν ποίησον. Καὶ τί λέγω; κἂν Ἕλληνα ἴδωμεν ἐν περιστάσει, εὖ ποιεῖν δεῖ, καὶ ἁπλῶς πάντα ἄνθρωπον ἐν περιστάσεσιν ὄντα, πολλῷ δὲ μᾶλλον πιστὸν κοσμικόν. Ἄκουε Παύλου λέγοντος· Τὸ καλὸν ποιεῖτε πρὸς πάντας, μάλιστα δὲ πρὸς τοὺς οἰκείους τῆς πίστεως. Ἀλλ' οὐκ οἶδα πόθεν τοῦτο εἰσενήνεκται, καὶ πόθεν αὕτη κεκράτηκεν ἡ συνήθεια. Ὁ γὰρ τοὺς μονάζοντας μόνον ἐπιζητῶν, κἀκείνους μόνους εὖ ποιεῖν θέλων, καὶ ἐκείνους δὲ πάλιν περιεργαζόμενος, καὶ λέγων, Ἐὰν μὴ ᾖ ἄξιος, ἐὰν μὴ ᾖ δίκαιος, ἐὰν μὴ σημεῖα ποιῇ, οὐκ ὀρέγω χεῖρα, τὸ πλέον τῆς ἐλεημοσύνης ἐξεῖλε, καὶ τοῦτο δὲ αὐτὸ τῷ χρόνῳ πάλιν ἀναιρήσει· καίτοι γε ἐλεημοσύνη ἐκείνη ἐστὶν, ἡ εἰς τοὺς ἁμαρτωλοὺς, ἡ εἰς τοὺς ὑπευθύνους γινομένη. Ἐλεημοσύνη γὰρ τοῦτό ἐστιν, οὐ τὸ τοὺς κατωρθωκότας, ἀλλὰ τὸ τοὺς πεπλημμεληκότας ἐλεεῖν. Καὶ ἵνα μάθῃς, ἄκουε τί φησιν ὁ Χριστὸς διὰ τῆς παραβολῆς· Κατῄει, φησὶ, τὶς ἀπὸ Ἱεροσολύμων εἰς Ἱεριχὼ, καὶ λῃσταῖς περιέπεσε· καὶ τυπτήσαντες αὐτὸν, εἴασαν παρὰ τὴν ὁδὸν ἡμιθανῆ τυγχάνοντα. Κατὰ δὲ συγκυρίαν Λευΐτης τις παρὰ τὴν ὁδὸν ἦλθε, καὶ ἰδὼν αὐτὸν, ἀντιπαρῆλθεν· ὁμοίως δὲ καὶ ἱερεύς τις τὸ αὐτὸ ποιήσας παρέδραμεν. Ὕστερον δὲ ἦλθέ τις Σαμαρείτης, καὶ πολλὴν τὴν κηδεμονίαν ἐποιήσατο ἐπ' αὐτῷ. Ἐπέδησε γὰρ τὰ τραύματα, ἐπέσταξεν ἔλαιον, ἀνεβίβασεν αὐτὸν ἐπὶ τὸν ὄνον, ἤγαγεν αὐτὸν εἰς τὸ πανδοχεῖον, εἶπε τῷ πανδοχεῖ· Θεράπευσον αὐτόν. Καὶ ὅρα τὴν φιλοτιμίαν τὴν πολλήν· Καὶ ἐγώ σοι δώσω, φησὶν, ὅσον ἂν ἀναλώσῃς. Εἶτα πυνθάνεται· Τίς οὖν δοκεῖ σοι πλησίον αὐτοῦ γεγονέναι; Ὁ δὲ νομικὸς εἰπὼν, Ὁ ποιήσας τὸ ἔλεος μετ' αὐτοῦ, ἀκούει, Πορεύου οὖν, καὶ σὺ ποίει ὁμοίως. Καὶ θέα ποίαν εἶπε παραβολήν. Οὐκ εἶπεν ὅτι Ἰουδαῖος εἰς Σαμαρείτην ἐποίησεν, ἀλλ' ὅτι Σαμαρείτης τὴν φιλοτιμίαν ἐκείνην ἅπασαν ἐνεδείξατο. Ἐντεῦθεν μανθάνομεν, ἐξ ἴσης προνοεῖσθαι τῶν πάντων, οὐ τῶν οἰκείων τῆς πίστεως μόνον ἐπιμελουμένους, τῶν ἀλλοτρίων δὲ ἀμελοῦντας. Οὕτω τοίνυν καὶ σὺ, ἐὰν ἴδῃς τινὰ κακῶς πάσχοντα, μηδὲν περιεργάζου λοιπόν· ἔχει τὸ δικαίωμα τῆς βοηθείας τὸ κακῶς παθεῖν αὐτόν. Εἰ γὰρ ὄνον ἐὰν ἴδῃς ἀγχόμενον, ἐγείρεις αὐτὸν, καὶ οὐ περιεργάζῃ τίνος ἐστί· πολλῷ μᾶλλον ἄνθρωπον οὐ δεῖ περιεργάζεσθαι τίνος ἐστί· τοῦ Θεοῦ ἐστι, κἂν Ἕλλην ᾖ, κἂν Ἰουδαῖος. Εἰ γὰρ καὶ ἄπιστος, ἀλλὰ βοηθείας δεῖται. Εἰ μὲν γὰρ ἐξετάζειν καὶ κρίνειν ἐπετράπη σοι, καλῶς ταῦτα ἔλεγες· νῦν δὲ ἡ συμφορὰ ταῦτα οὐκ ἀφίησί σε ἐξετάζειν. Εἰ γὰρ οὐδὲ ὑγιαίνοντας περιεργάζεσθαι χρὴ, οὐδὲ τὰ ἑτέρων πολυπραγμονεῖν, πολλῷ μᾶλλον τοὺς κακῶς πάσχοντας»[6].
Και αν είμαστε υποχρεωμένοι να αγαπάμε κάθε άνθρωπο και να κάνουμε καλές πράξεις προς τον  καθένα, τότε αναπόφευκτο μέρος αυτών των καλών έργων πρέπει να αποτελεί και η προσευχή για κάθε άνθρωπο, και αν αυτός είναι αλλόπιστος, τότε ακόμα πιο δυνατή πρέπει να είναι η προσευχή μας για αυτόν, για να στραφεί από τον καταστροφικό του δρόμο στην Εκκλησία του Χριστού. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος γράφει: «Οὐ δεῖ μισεῖν, ἀλλ' ἐλεεῖν. Ἂν γὰρ μισήσῃς, πῶς ἐπιστρέψεις ῥᾳδίως τὸν πλανώμενον; πῶς εὔξῃ ὑπὲρ τοῦ ἀπίστου; Ὅτι γὰρ εὔχεσθαι δεῖ, ἄκουσον τί φησιν ὁ Παῦλος· Παρακαλῶ οὖν πρῶτον πάντων ποιεῖσθαι δεήσεις, προσευχὰς, ἐντεύξεις, εὐχαριστίας ὑπὲρ πάντων ἀνθρώπων. Ὅτι δὲ πάντες τότε οὐκ ἦσαν πιστοὶ, παντί που δῆλον. Καὶ πάλιν, Ὑπὲρ βασιλέων, καὶ τῶν ἐν ὑπεροχῇ ὄντων. Ὅτι δὲ οὗτοι ἀσεβεῖς ἦσαν καὶ παράνομοι, καὶ τοῦτο δῆλον ὁμοίως. Εἶτα καὶ τὴν αἰτίαν λέγων τῆς εὐχῆς, ἐπάγει· Τοῦτο γὰρ καλὸν καὶ ἀποδεκτὸν ἐνώπιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ, ὃς πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι, καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» [7].
Και στο «Βιβλίο του Κυρίλλου» διαβάζουμε για τα παραπάνω, τα λόγια του όσιου Νίκονα Μαυροβουνίου: «Εάν αρμόζει να προσευχόμαστε όπως για τους έλληνες, έτσι και για τους αιρετικούς, τότε και για όλους τους ανθρώπους πρέπει να προσευχόμαστε και να μην το αρνούμαστε. Και ο Χριστός πέθανε για τους έλληνες, αλλά εσύ δεν θέλεις να προσεύχεσαι για αυτούς. Έτσι προστάζει και ο Όσιος Θεόδωρος Στουδήτης. Δεν κοιτάμε μόνο τον εαυτό μας αλλά προσευχόμαστε και για τον κόσμο, δείχνοντας ελεημοσύνη στους ζώντες, που βρίσκονται σε μια διεφθαρμένη ζωή, ή σε αυτούς που έχουν μπερδευτεί σε μια αίρεση, ή σε αυτούς που έχουν πέσει σε πλάνη, ή σε αυτούς που έχουν βυθιστεί στην ειδωλολατρεία. Και απλά για όλους τους ανθρώπους, όπως μας όρισαν οι Απόστολοι, πρέπει να προσευχόμαστε. Για τους αιρετικούς, που βρίσκονται εν ζωή είναι πρέπων να προσευχόμαστε, ενώ για τους πεθαμένους δεν πρέπει, έτσι υπέδειξαν οι Άγιοι Πατέρες» [8].
Ακολουθώντας την ευαγγελική διαδασκαλία των Αγίων Πατέρων, η Εκκλησία του Χριστού προσεύχεται ακατάπαυστα «Ὑπέρ τῆς εἰρήνης τοῦ σύμπαντος κόσμου» και καλεί τον Κύριο: «Τοὺς ὀλιγοψύχους παραμύθησαι, τοὺς ἐσκορπισμένους ἐπισυνάγαγε, τοὺς πεπλανημένους ἐπανάγαγε, καὶ σύναψον τῇ Ἁγίᾳ σου Καθολικῇ, καὶ Ἀποστολικῇ Ἐκκλησίᾳ», «Παῦσον τὰ σχίσματα τῶν Ἐκκλησιῶν, σβέσον τὰ φρυάγματα τῶν ἐθνῶν, τὰς τῶν αἱρέσεων ἐπαναστάσεις ταχέως κατάλυσον, τῇ δυνάμει τοῦ Ἁγίου σου Πνεύματος. Πάντας ἡμᾶς πρόσδεξαι εἰς τὴν βασιλείαν σου, υἱούς φωτὸς καὶ υἱοὺς ἡμέρας ἀναδείξας» [9].
Και μόνο με αυτόν τον ευαγγελικό τρόπο, με προσωπικό παράδειγμα ζωής: με ειλικρινή προσευχή, με πνευματικό λόγο, και με καλά έργα, εμείς πρέπει να φέρουμε στον κόσμο το σωτήριο φως της διδασκαλίας του Χριστού.
Σε θέματα πίστης είναι απαράδεκτος ο παραμικρός εξαναγκασμός ή βία. Ο Κύριος επιθυμεί, οι άνθρωποι να φέρουν άξιο καρπό μετάνοιας και συνειδητά και ειλικρινά να στραφούν στον αληθινό Θεό. Οι Άγιοι Πατέρες συνοδικά απαγόρευσαν κάθε μορφή βίας σε θέματα της πίστης: «Μετὰ ταῦτα ψηλαφηθέντων καὶ κατανοηθέντων πάντων τῶν ἐν τῇ ἐκκλησιαστικῇ χρησιμότητι συντρέχειν δοκούντων, ἐπινεύσαντος καὶ ἐνηχήσαντος τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ, ἐπελεξάμεθα ἠπίως καὶ εἰρηνικῶς διαπράξασθαι μετὰ τῶν μνημονευθέντων ἀνθρώπων, κἂν εἰ τὰ μάλιστα ἐκ τῆς τοῦ Κυριακοῦ σώματος ἑνώσεως ἀνησυχάστῳ διχονοίᾳ ἀποσχίζωσιν…ἴσως, καθὼς λέγει ὁ Ἀπόστολος, ἡμῶν ἐν ἡμερότητι συναγόντων τοὺς τὰ διάφορα φρονοῦντας, δώσει αὐτοῖς ὁ Θεὸς μετάνοιαν πρὸς τὸ ἐπιγνῶναι τὴν ἀλήθειαν, καὶ ἵνα ἀνασφήλωσιν οἱ ἐκ τῶν τοῦ διαβόλου βρόχων αἰχμαλωτισθέντες αὐτῷ εἰς τὸ αὐτοῦ θέλημα» (Κανὼν ΞΣΤ' της εν Καρθαγένη Συνόδου).
Έχοντας βιώσει απάνθρωπο σε σκηρότητα και πρωτοφανές σε διάρκεια διωγμό, για την αφοσίωση στη  πίστη του Χριστού, η Παλαιορθόδοξη Εκκλησία δεν επιθυμεί να ανήκει στους διώκτες και ως εκ τούτου καταδικάζει κάθε θρησκευτικό εκστρεμισμό, κάθε βία σε θέματα πίστης, και την δικαιολόγηση αυτής της βίας, καθώς κανένας εξαναγκασμός δεν μπορεί να βάλει στην ανθρώπινη καρδιά καθαρές πεποιθήσεις και ειλικρινή πίστη, παρά μόνο «καρδίᾳ γὰρ πιστεύεται εἰς δικαιοσύνην» (Ρωμ.10:10).
Αλλά την ίδια στιγμή, εμείς δεν μπορούμε να σωπαίνουμε για την πίστη μας στην αληθότητα και αποκλειστικότητα του Ορθόδοξου Χριστιανισμού, καθώς «εκ γὰρ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας λαλεῖ τὸ στόμα αὐτοῦ» (Λουκ.6:45) και «στόματι δὲ ὁμολογεῖται εἰς σωτηρίαν» (Ρωμ.10:10).
Και όχι μόνο δεν μπορούμε να σωπαίνουμε για την πίστη μας, αλλά και δεν πρέπει να σωπαίνουμε, διότι ο Κύριός μας και Ιησούς Χριστός μας είπε: «Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν [τοῖς] οὐρανοῖς· ὅστις δ’ ἂν ἀρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι κἀγὼ αὐτὸν ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν [τοῖς] οὐρανοῖς» (Ματθ.10:32,33).
Και όχι μόνο δεν πρέπει να μένουμε σιωπηλοί για την Χριστιανική πίστη, αλλά και δεν έχουμε το δικαίωμα να σωπαίνουμε, και είμαστε υποχρεωμένοι ανοιχτά να την μαρτυρούμε, να την την κυρήσσουμε σε κάθε άνθρωπο, με τον λόγο μας και την ενάρετη ζωή μας, αυτό διαθέτει σε μας ο Σωτήρας μας και Θεός: «ὃ λέγω ὑμῖν ἐν τῇ σκοτίᾳ, εἴπατε ἐν τῷ φωτί· καὶ ὃ εἰς τὸ οὖς ἀκούετε, κηρύξατε ἐπὶ τῶν δωμάτων» (Ματθ.20:27), «πορευθέντες οὖν μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος, διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν· καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ’ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Ματθ.28:19,20), «Οὕτως λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ.5:16).
Στις μέρες μας, είναι ιδαίτερα σημαντικό να κατανοούμε και να ακολουθούμε τα παραπάνω, διότι ειδικά τώρα ο διάβολος μάχεται με την ανθρωπότητα όχι μόνο μέσω του ενισχυόμενου αθεϊσμού, αλλά και με την εκτεταμένη προπαγάνδα του ανήθικου τρόπου ζωής: της Πορνείας, του εγωισμού, της υπεριφάνειας, της φιλαργυρίας και άλλων ελαττωμάτων. Καλύπτοντας αυτήν την ασέβεια με ψεύτικα λόγια για την ψευδοελευθερία της ανθρώπινης προσωπικότητας, αλλοιώνοντας την έννοια της ελεύθερης ηθικής επιλογής με την ανεκτικότητα ελαττωμάτων.
Και ιδιαίτερα λυπηρό μεταξύ όλων των κακών του πραγματικού χρόνου μας αποτελεί η απίστευτα ενισχυόμενη και ακόμα πιο ενισχύουσα διαφωνία και ανορθολογισμός μεταξύ εκείνων που ομολογούν τον Χριστό ως Κύριο.
Ο Κύριός μας διέθετε ειρήνη στους μαθητές Του, διέθετε να εκτιμάται η ενότητα και με κάθε τρόπο αυτή να επιδιώκεται, για το οποίο προσευχόταν Ο ίδιος στον Επουράνιο Πατέρα, λέγοντας: «Πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου οὓς δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς… Οὐ περὶ τούτων δὲ ἐρωτῶ μόνον, ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν πιστευόντων διὰ τοῦ λόγου αὐτῶν εἰς ἐμέ, ἵνα πάντες ἓν ὦσιν, καθὼς σύ, πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί, ἵνα καὶ αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ὦσιν, ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ ὅτι σύ με ἀπέστειλας» (Ιω.17:11,20,21).
Έτσι, η διαφωνία στην πίστη δεν ευχαριστεί τον Θεό και εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να επιδιώκουμε το ξεπέρασμα της διαφωνίας και να επιτύγχουμε την καθολική ενότητα και ειρήνη στον Χριστό, τα οποία μας διέθετε ο Θεός. Αλλά συγκεκριμένα εδώ, πάλι ο διάβολος παραμονεύει τους πιστούς στον Χριστό, βάζοντας στο νού τους κακές επιθυμίες μόνο για τυπική ενότητα, και όχι για γνήσια πνευματική ενότητα με βάση την Ευαγγελική διδασκαλία. Αυτή η ειρήνη δεν είναι αρεστή στο Θεό, καθώς με το να ειρηνεύσουμε με αντιφρονούντες και πεσόντες από την Ορθόδοξη ενότητα, χωρίς την διόρθωσή τους και την επιστροφή τους στην Εκκλησία, από την οποία έπεσαν, αυτό, είναι το ίδιο με το να ειρηνεύσουμε με αυτόν που είναι υπαίτιος για την πτώση τους από την Ορθοδοξία, με αυτόν που έβαλε κάποτε στους γενάρχες και αρχηγούς των αιρέσεών τους αλλαζονικές και βλάσφημες σκέψεις –με τον διάβολο. Η Εκκλησία δεν διέκοψε άσκοπα την εκκλησιαστική ενότητα με άτομα που αιρετίζουν, δεν σταμάτησε άσκοπα να τους θεωρεί αδέλφια στην πίστη, και ως εκ τούτου η διόρθωση αυτής της κατάστασης - η επίτευξη φυσικά της επιθυμητής ενότητας, είναι δυνατή μόνο διορθώνοντας την αιτία του διαχωρισμού. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, γράφει: «Καὶ μηδεὶς οἰέσθω με λέγειν, ὅτι πᾶσαν εἰρήνην ἀγαπητέον· οἶδα γὰρ ὥσπερ στάσιν τινὰ βελτίστην, οὕτω καὶ βλαβερωτάτην ὁμόνοιαν· ἀλλὰ τήν γε καλὴν καὶ ἐπὶ καλῷ καὶ Θεῷ συνάπτουσαν» [10].
Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, οι ευσεβείς πρόγονοί μας αγωνίζονταν όχι για την μηχανική σύνδεση με τους πεσόντες από την εκκλησιαστική ενότητα, αλλά ευελπιστούσαν πραγματικά να τους επιστρέψουν στην Εκκλησία, μέσω ήπιας νουθεσίας, υπομονετικής εξήγησης, και προσεχτικής διάψευσης αυτών των πλανών, οι οποίες διαχώρισαν κάποτε ενωμένους στην πίστη αδελφούς και απέσπασαν όσους παρασύρθηκαν με ανοθόδοξες σκέψεις από την ενότητα με την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Παράδειγμα για το πώς πρέπει να είναι ο διάλογος με τους αντιφρονούντες – με ποίον τρόπο πρέπει να είναι οργανωμένος και ποιούς σκοπούς και καθήκοντα πρέπει να θέτει, εμείς βρίσκουμε στον κανόνα ΞΘ' της Συνόδου της Καρχηδόνας : «Περὶ τοῦ πρεσβείαν πρὸς τοὺς Δονατιστὰς ἀποσταλῆναι χάριν τῦ εἰς τὴν εἰρήνην συνθεῖαι.
Ἤρεσεν ἔπειτα, ὥστε τούτων πραχθέντων, τοποτηρητὰς περὶ τοῦ κηρύξαι εἰρήνην καὶ ἑνότητα, ἧς τινος χωρὶς ἡ τῶν Χριστιανῶν σωτηρία καθίστασθαι οὐ δύναται, πεμφθῆναι ἐκ τοῦ ἡμετέρου ἀριθμοῦ πρὸς τοὺς τῶν αὐτῶν Δονατιστῶν, εἴτε τινὰς ἔχουσιν ἐπισκόπους, εἴτε λαϊκούς· δι᾽ ὧν τοποτηρητῶν πᾶσιν ἐν γνώσει γενηται, πῶς οὐδὲν ἔχουσιν εὔλογον κατὰ τῆς καθολικῆς ἐκκλησία».
Έτσι, έχουμε το καθήκον να πορευόμαστε προς τους ξένους και με αγάπη να τους συμβουλεύουμε να επιστρέψουν στην επικοινωνία, δείχνοντάς τους την αδικία της απόκλισής τους από την Ορθόδοξη Πίστη. Και μόνο τέτοια μπορεί να είναι η πορεία προς την επίτευξη της καθολικής ενότητας σε μία Εκκλησία. Εάν δε, αναζητούμε την ένωση χωρίς την επίτευξη συμφωνίας στα θέματα πίστεως, είτε την βοήθεια θεολογικών συμβιβάσεων, τότε αυτό θα είναι μονάχα μια ψευδαίσθηση ενότητας, μια αυταπάτη, οδηγούμενη σε απόλυτη θρησκευτική αδιαφορία και σε τελικό στάδιο γενικά στον αθεϊσμό.
Παρόλαυτα στην εποχή μας, ακριβώς σε αυτήν την πορεία κατευθύνθηκαν πολλοί από αυτούς που ονομάζονται χριστιανοί. Η εσωτερική επιθυμία ενότητας, η ανησυχία για τον πολλαπλασιασμό των διαχωρισμών ώθησαν πολλούς ανθρώπους σε όλον τον κόσμο να αναζητήσουν έναν δρόμο επικοινωνίας και πνευματικής ενότητας μεταξύ τους, όμως δυστυχώς αυτή η οικοδόμηση εξ αρχής πήρε λάθος πορεία. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, ο μοναδικός σωστός δρόμος, για μια τέτοια ένωση – είναι η επιστροφή όλων όσων ομολογούν τον Χριστό Κύριο στην αγιοπατερική κατανόηση του χριστιανισμού. Εντούτοις, αντί για την επιστροφή στην πνευματική προέλευση χωρίς κανένα πλαίσιο η θεολογική σκέψη έσπευσε όλο και μακρύτερα από την ορθόδοξη διδασκαλία, προσθέτωντας στις αρχαίες πλάνες επιπλέον καινούριες.
Μεγαλύτερη αλλοίωση υπέστη παντού το δόγμα περί της Εκκλησίας του Χριστού. Το 1838 ο θεόλογος της αγγλικανικής εκκλησίας William Palmer, έγραψε την ‘Πραγματεία περί της Εκκλησίας του Χριστού’ (αγγλ. Treatise in the Church of Christ). Προφανώς, θέλωντας να εξηγήσει στον εαυτό του το γεγονός της ύπαρξης στη γη πολυάριθμων και ανύπαρκτης επικοινωνίας μεταξύ τους, θρησκευτικών κοινοτήτων, ο Προτεσταντικός θεολόγος διατύπωσε την λεγόμενη θεωρία των κλάδων, σύμφωνα με την οποία όλες οι υπάρχουσες στη γη κοινότητες που αναγνωρίζουν τον Χριστό ως Κύριο και Σωτήρα τους, αποτελούν ίσης αξίας, ίσης σωτηρίας, ίσου χαρίσματος μέρη μίας Εκκλησίας του Χριστού, ενώ όλοι οι διαχωρισμοί μεταξύ τους φέρουν μόνο τυπικό, ορατό χαρακτήρα. Ως εκ τούτου, επιβεβαιώνεται ότι εφόσον καθεμία από τις παρατάξεις αποτελεί μονάχα έναν κλάδο του ίδιου θρησκευτικού δέντρου, τότε φυσικά καμία από αυτές ξεχωριστά δεν κατέχει πλήρη, θείας αποκαλύψεως αλήθεια, αλλά μόνο όλες οι παρατάξεις μαζί. Από αυτόν τον συλλογισμό ακολουθεί το συμπέρασμα, ότι εφόσον ορατή ενότητα και συμφωνία στα ζητήματα της διδασκαλίας της πίστης μεταξύ των παρατάξεων δεν υφίσταται, τότε ουσιαστικά δεν υπάρχει και Εκκλησία ως Εκκλησία, αλλά χρειάζεται δήθεν να δημιουργηθεί, ενώνοντας όλες τις παρατάξεις μαζί.
Το λάθος αυτής της θεωρίας είναι προφανές, καθώς η Αγία Γραφή μας λέει, ότι ο Χριστός «ἐστιν ἡ κεφαλὴ τοῦ σώματος, τῆς ἐκκλησίας» (Κολ.1:18), όμως «μεμέρισται ὁ Χριστός;» (Α΄ Κορ.1:13). Όχι, αλλά - «μία πίστις» (Εφ.4:5) και «ἡ ἐκκλησία ὑποτάσσεται τῷ Χριστῷ» (Εφ.5:24), αυτή είναι «στῦλος καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας» (Α΄ Τημ.3:15), και «πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (Ματθ.16:18). Γι’αυτό η Εκκλησία δεν διαχωρίστηκε ούτε μπορεί να διαχωριστεί, όπως δεν διαχωρίζεται το Κεφάλι της ο Χριστός. Η ενότητα της Εκκλησίας είναι η ενότητα της πίστης, και όχι μια ατελείωτη πολυμορφία αντικρουόμενων απόψεων. Έτσι, στη διάρκεια πολλών αιώνων, όταν ο χριστιανισμός συγχαιόταν με διάφορες αιρέσεις, δεν διαχωριζόταν η Εκκλησία εξαιτίας διαφορετικών απόψεων στην πίστη, αλλά από αυτήν έπεφταν αυτοί που δεν ήθελαν να δέχονται και να κρατούν την φυλαγμένη από την Εκκλησία ορθόδοξη ομολογία.
Ωστόσο, παρά την ασυμφωνία της με την Αγία Γραφή, όπως περιγράφτηκε παραπάνω, η θεωρία των κλάδων, αυτή η εκκλησιολογική αίρεση σε ελάχιστο χρονικό διάστημα διαδώθηκε ευρέως στον κόσμο, ενώνοντας σε αυτήν πολλές θρησκευτικές παρατάξεις, έτσι ή αλλιώς αυτοκαλούμενες χριστιανικές.
Από μια εναλλακτική θέση άλλων θεολόγων, εκφράστηκε η σκέψη περί ανισοτιμίας των παρατάξεων, δηλαδή της διαφορετικής απομάκρυνσής τους από την Εκκλησία, ανάλογα με τις συσσωρευμένες δογματικές διαφορές τους από την ορθόδοξη διδασκαλία. Αλλά μιλώντας για την ύπαρξη μίας μόνο σωστής ομολογίας, αυτοί οι θεολόγοι την ίδια ώρα αναγνωρίζουν ότι στις παρατάξεις με φθαρμένη ομολογία πραγματοποιούνται ωστόσο, πραγματικά και σωτήρια εκκλησιαστικά μυστήρια. Αλλά αν είναι έτσι, και το Πνεύμα το Άγιο δεν άφησε τους πεσόντες από την ορθόδοξη ομολογία και για αυτό καταδικασμένους αιρετικούς, τότε, παρά τα θεολογικά σφάλματα όλες αυτές οι αιρετικές παρατάξεις παρευρίσκονται επίσης στην Εκκλησία του Χριστού, καθώς μόνο στην Εκκλησία είναι δυνατή η σωτηρία και με θεία χάρη λειτουργική ζωή, μόνο στην Εκκλησία ζεί το Άγιο Πνεύμα. Έτσι η προτεσταντική θεωρία των κλάδων, με την φαινομενική της εξωτερική άρνηση, ορίστηκε ως άλλη, καλυμμένη, και για αυτό σε ακόμα πιο επικύνδυνη για την ψυχή μορφή.
Έτσι, βλέπουμε ότι οι θεολογικές έννοιες που περιγράφτηκαν, δεν έχουν ιδιαίτερη διαφορά μεταξύ τους, και οι δύο φθείρουν τα κριτήρια με τα οποία μπορούμε να καθορίσουμε την Εκκλησία του Χριστού, καθώς εάν οι δογματικές διαφορές δεν έχουν καμία σημασία και επιρροή για την σωτηρία του ανθρώπου, ή εάν οι αιρετικοί έχουν την Ευχαριστία – δηλαδή πραγματοποιείται μια αναίμακτη Θυσία, τότε ως εκ τούτου όλες αυτές έχουν πλήρη επικοινωνία με τον Χριστό, και οι πλάνες τους δεν τους απομακρύνουν από αυτή τη Θεία επικοινωνία.
Η πρώτη από αυτές – η προτεσταντική θεωρία των κλάδων, ουσιαστικά αποτελεί μια αίρεση θρησκευτικού συγκριτισμού, εφόσον αναγνωρίζει ότι διάφορες θεολογικές απόψεις πολυάριθμων ξεχωριστών χριστιανικών εκκλησιών, οι οποίες κατέχουν ένα κομμάτι της αλήθειας, μόνο όλες  μαζί περιέχουν την πληρότητα της γνώσης για τον Θεό. Έτσι, πολλές θεολογικές πλάνες ανακατεύονται, συγχωνεύονται και ενώνονται σε μία νέα, ξένη στην Ορθόδοξη πίστη και ομολογία. Η δεύτερη δε θεωρία, της δήθεν διαχωρισμένης Εκκλησίας, αποτελεί αίρεση θρησκευτικού εκλεκτισμού, μίας και από την μία πλευρά επιβεβαιώνει την γνησιότητα και αποκλειστικότητα της Ορθοδοξίας, και από την άλλη πλευρά αναγνωρίζει την ύπαρξη σωτήριας και θείας χαρισματικής ζωής στην αλλοπιστία, συνδέοντας έτσι τεχνητά, μηχανικά, διαφορετικές κατά την θεολογική άποψη κοινότητες σε μία Εκκλησία.
 Αυτές οι πλάνες και περιπλανήσεις της θεολογικής σκέψης αντικατοπρίζονται στον νέο θεολογικό όρο «αλλοδοξία». Σε αυτόν τον όρο υπάρχει η ιδέα ότι οι πεσούσες από την Εκκλησία κοινότητες, ωστόσο δεν έπεσαν από την λατρεία στον Θεό, αλλά τον δοξάζουν με τον ίδιο τρόπο.
Από μόνη της τέτοια δήλωση είναι εσφαλμένη, γιατί η πλάνη των πεσόντων δεν έγκειται σε κάποια δευτερεύοντα ζητήματα, αλλά έχει άμεση σχέση με την εκκλησιαστική διδασκαλία, με την πίστη στον Θεό, δηλαδή οι αιρετικοί πιστεύουν στον Θεό διαφορετικά, όχι όπως Αυτός μας έμαθε μέσω των άγιων μαθητών Του και των αποστόλων.
Οποιαδήποτε διαστρεύλωση της αληθείας, την οποία εμείς αντιλαμβανόμαστε ως ορθόδοξη αγιοπατερική διαδασκαλία, δεν μπορεί να είναι αρεστή στο Θεό, αλλά Τον προσβάλλει.
Και η προσβολή δεν μπορεί να είναι δοξολογία, αλλά αποτελεί όνειδο. Τον Θεό μπορούμε να τον δοξάζουμε μόνο ορθά, γεγονός από το οποίο δημιουργήθηκε και η έννοια της Ορθοδοξίας.
Τι είδους δόξα μπορεί να είναι αυτή που διαφέρει από την ορθή; Μόνο μια λανθασμένη και ως εκ τούτου μη αρεστή στον Θεό: «ὁ ἐκκλίνων τὸ οὖς αὐτοῦ μὴ εἰσακοῦσαι νόμου, καὶ αὐτὸς τὴν προσευχὴν αὐτοῦ ἐβδέλυκται» (Παροίμ.28:9). Αναμφισβήτητα, όλες οι πέσουσες από την Εκκλησία κοινότητες φαντάζονται ότι αποδίδουν δόξα στον Θεό, ωστόσο οι Ορθόδοξοι χριστιανοί δεν μπορούν και ούτε πρέπει να θεωρούν θεάρεστες τις εισφορές και τις δοξολογίες όσων έπεσαν από την εκκλησιαστική ενότητα. Για τον λόγο αυτό από την άποψη της ορθόδοξης ομολογίας, οποιαδήποτε αίρεση αποτελεί όχι «αλλοδοξία» αλλά ανορθοδοξία, δηλαδή ουσιαστικά αλλοπιστία.
Οι αντίπαλοί μας δε δικαιολογούν τους εαυτούς τους λέγοντας ότι «τὸ πνεῦμα ὅπου θέλει πνεῖ» (Ιω.3:8), ότι, δήθεν, κανείς δεν μπορεί να διατάξει το Άγιο Πνεύμα να σταματήσει να λειτουργεί σε εκείνη είτε σε άλλη κοινότητα και ότι το δικαστήριο των ανθρώπινων Συνόδων δεν έχει εξουσία στο Άγιο Πνεύμα. Ναι αυτό είναι έτσι, αλλά γιατί οι αλλόπιστοι είναι βέβαιοι ότι το Άγιο Πνεύμα πνεί στη δική τους κοινότητα; Ποιά μαρτυρία έχουν αυτοί για το ότι η πορεία τους είναι αρεστή στο Θεό; Η Αγία Γραφή μαρτυρεί περί τους πιστούς «ὅτι εἵλετο ὑμᾶς ὁ Θεὸς ἀπ' ἀρχῆς εἰς σωτηρίαν ἐν ἁγιασμῷ Πνεύματος καὶ πίστει ἀληθείας, εἰς ὃ ἐκάλεσεν ὑμᾶς διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἡμῶν εἰς περιποίησιν δόξης τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἄρα οὖν, ἀδελφοί, στήκετε, καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις ἃς ἐδιδάχθητε εἴτε διὰ λόγου εἴτε δι' ἐπιστολῆς ἡμῶν» (Θεσ.Β΄2:13-15). Και έτσι, ο ίδιος ο Θεός μέσω του άγιου Αποστόλου Του μαρτυρεί, ότι το Άγιο Πνεύμα ζει μεταξύ των πιστών, και οι πιστοί είναι αυτοί, που έχουν έρθει στην πίστη με το κύρηγμα των Άγιων Αποστόλων και με ακρίβεια κρατούν την πίστη που έλαβαν από αυτούς. Για αυτό όποιος δεν κρατάει την πίστη των Αποστόλων, αυτός προφανώς δεν μπορεί να λέει για τον εαυτό του ότι έχει το Πνεύμα του Θεού. Και αυτός, που προσπαθεί απαράλλαχτα να ακολουθεί το αποστολικό Ευαγγέλιο, αυτός έχει και την τόλμη να λέει για τον εαυτό του ό,τι έλεγε και ο Απόστολος Παύλος: «δοκῶ δὲ κἀγὼ Πνεῦμα Θεοῦ ἔχειν» (Κορ.Α΄ 7:40). Με παρόμοιο τρόπο και ο Άγιος Απόστολος Ιούδας προτρέπει τους χριστιανούς και μαρτυρεί: «Ὑμεῖς δέ, ἀγαπητοί, μνήσθητε τῶν ῥημάτων τῶν προειρημένων ὑπὸ τῶν ἀποστόλων τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι ἔλεγον ὑμῖν ὅτι ἐν ἐσχάτῳ χρόνῳ ἔσονται ἐμπαῖκται κατὰ τὰς ἑαυτῶν ἐπιθυμίας πορευόμενοι τῶν ἀσεβειῶν. Οὗτοί εἰσιν οἱ ἀποδιορίζοντες, ψυχικοί, Πνεῦμα μὴ ἔχοντες. Ὑμεῖς δέ, ἀγαπητοί, τῇ ἁγιωτάτῃ ὑμῶν πίστει ἐποικοδομοῦντες ἑαυτοὺς, ἐν Πνεύματι ἁγίῳ προσευχόμενοι» (Ιούδ.1:17-20).
Έτσι, οι πεσόντες από την αποστολική πίστη είναι άνθρωποι ψυχικοί και όχι πνευματικοί, και στις προσευχές τους δεν ενεργεί το Πνεύμα το Άγιο.
Για τον λόγο αυτόν είναι ανεπίτρεπτη η ένωση με τους αλλόπιστους, βασισμένη στην θρησκευτικό συγκρτιτισμό και θρησκευτικό εκλεκτισμό, τα οποία εμφανίζονται σε μορφές επιβλαβείς και διπλής πίστης, πνευματικής πορνείας, ποδοπατώντας την πρώτη εντολή του Νόμου του Θεού : «οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ» (Έξοδ.20:3). Σχετικά με αυτήν την ψεύτικη ενότητα σωστά είναι τα λόγια της Αγίας Γραφής: «εἰσὶν ὁδοὶ δοκοῦσαι εἶναι ὀρθαὶ ἀνδρί, τὰ μέντοι τελευταῖα αὐτῶν βλέπει εἰς πυθμένα ᾅδου» (Παροιμ. 16:25).
Με τέτοιες πορείες προς το θάνατο μας παρουσιάζονται και οι παραπάνω θεολογικές έννοιες - ορισμένες στο πνεύμα του θρησκευτικού συγκριτισμού και εκλεκτισμού και ως εκ τούτου δεν συμφωνούν, και είναι ασυμβίμαστες με την ορθόδοξη διδασκαλία περί της Εκκλησίας και με τον αγιοπατερικό ορισμό της αίρεσης - ως επικύνδυνες, δίχως την χάρη του Θεού και ως δίχως σωτηρία αλλοπιστία: «Διότι ἡ μὲν ἀρχὴ τοῦ χωρισμοῦ διὰ σχίσματος γέγονεν, οἱ δὲ τῆς Ἐκκλησίας ἀποστάντες οὐκ ἔτι ἔσχον τὴν χάριν τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐφ᾿ ἑαυτούς, ἐπέλιπε γὰρ ἡ μετάδοσις τῷ διακοπῆναι τὴν ἀκολουθίαν. Οἱ μὲν γὰρ πρῶτοι ἀναχωρήσαντες, παρὰ τῶν Πατέρων ἔσχον τὰς χειροτονίας καὶ διὰ τῆς ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν αὐτῶν εἶχον τὸ χάρισμα τὸ πνευματικόν. Οἱ δέ, ἀποῤῥαγέντες, λαϊκοὶ γενόμενοι, οὔτε τοῦ βαπτίζειν, οὔτε τοῦ χειροτονεῖν εἶχον ἐξουσίαν, οὔτε ἠδύνατο χάριν Πνεύματος ἁγίου ἑτέροις παρέχειν, ἧς αὐτοὶ ἐκπεπτώκασι» (Κανών Α΄ του Μεγ. Βασιλείου).
« Αυτοί οι [αιρετικοί] έφτασαν μέχρι τέτοια τρέλα, που έμειναν μόνοι, χωρίς την χάρη του Άγιου Πνεύματος και έχασαν την διαθήκη, δηλαδή την προηγούμενη αλήθεια της πίστης» (Άγ. Ιερώνυμος της Στριδώνα. Ερμηνεία του βιβλίου του Προφήτη Ιερεμία. Κεφ.17:2-3).
«Οἱ τοίνυν ὑφ’ ἑαυτῶν κατακριθέντες καί…ἐπί τῆς…συνόδου καθαιρεθέντες, ποίαν ἐπιτελέσουσι μυσταγωγίαν· ἤ ποῖον πνεῦμα τοῖς παρά τῶν τοιούτων ἐπιτελουμένοις ἐπιφοιτᾷ» (ΕΙΣ ΤΟΝ ΒΙΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΙΝ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΗΤΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ).
«Μὴ ἀπατάτω σε τῶν αἱρετικῶν τὰ συστήματα· βάπτισμα γὰρ ἔχουσιν, οὐ φώτισμα· καὶ βαπτίζονται μὲν σώματι, ψυχῇ οὐ φωτίζονται. ὥσπερ γὰρ καὶ Σίμων ἐβαπτίσθη, ἀλλ’ οὐκ ἐφωτίσθη· οὕτω καὶ αὐτοὶ ἀκολούθως εὑρίσκονται» [11].
Έτσι, και εμείς, δίχως να θέλουμε να μετακινήσουμε τα μέτεραι όρια αιώνια, ἃ ἔθεντο οἱ πατέρες μας (Παροιμ.22:28), ακολουθώντας τους, καταδικάζουμε κάθε αιρετική σοφιστία και επιβλαβή διπλή πίστη, αναθεματίζοντας όπως τον θρησκευτικό συγκριτισμό, ανακατεύοντας την Ορθόδοξη διδασκαλία με παντοειδείς θεολογικές πλάνες και αιρέσεις, έτσι και τον θρησκευτικό εκλεκτισμό, ο οποίος συνδέει τεχνητά την ορθοδοξία με την αλλοπιστία, μέσω της αναγνώρισης των πεσουσών κοινοτήτων από την εκκλησιαστική ενότητα ως μη αλλότριες, έχοντας ζωή με θεία χάρη, ανήκοντας στην σωτήρια πλευρά.
Ως εκ τούτου εμείς σε κανέναν δεν απαγγέλουμε την τελική κρίση, καθώς όλη η κρίση ανήκει στον Θεό. Η φροντίδα μας έγκειται μονάχα στην προσεχτική διατήρηση και διαφύλαξη της Ορθόδοξης ομολογίας και για αυτό εμείς διακόπτουμε την επικοινωνία με καθέναν, ο οποίος σκέφτεται αντίθετα με την ορθόδοξη πίστη. Την ίδια ώρα θεωρούμε ως υποχρέωσή μας να κυρήσσουμε την ειρήνη στον Χριστό σε όλους τους ζώντες στην γη ανθρώπους, και να προωθόυμε την επιστροφή στην Ορθόδοξη ομολογία, όσων είτε απέσπασαν με βία, είτε αποσπάστηκαν οικειοθελώς.
 Εμείς εκτιμούμε θετικά το ότι σήμερα πολλοί λαοί και θρησκείες του κόσμου, συνειδητοποιώντας και αναγνωρίζοντας την μη αποκλειστικότητα, την ατέλεια και κατά συνέπεια την αναλήθεια των θρησκευτικών πεποιθήσεών τους, στράφηκαν σε πορεία πνευματικής αναζήτησης. Η Παλαιορθόδοξη Εκκλησία με κάθε τρόπο χαιρετίζει αυτές τις πνευματικές αναζητήσεις, συμφωνώντας αναμφίβολα, με τα άτομα που ψάχνουν, στην αξιολόγηση των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων.
Εμείς επίσης πιστεύουμε, ότι όλες οι ανθρώπινες πίστεις είναι ατελείς και δεν εμπεριέχουν άθικτη αλήθεια. Δόξα τον Θεό, για το ότι στην αθρωπότητα επιτέλους φάνηκαν η ατέλεια και η κατωτερότητα των θρησκευτικών της απόψεων, δόξα τον Θεό για το ότι το θρησκευτικό συναίσθημα των ανθρώπων δεν μπορεί πλέον να ικανοποιηθεί με τις προηγούμενες πεποιθήσεις τους και αυτοί επιθυμούν να γνωρίσουν άλλη πορεία, μια πορεία πιο άρτια, οδηγούμενη στον άγνωστο για αυτούς Κύριο! Τονίζουμε: «άγνωστο για αυτούς», - επειδή οι ίδιοι αναγνώρισαν την κατωτερότητα και το λάθος των προηγούμενων αντιλήψεών τους για τον Θεό. Για τον λόγο αυτό, εμείς τους απευθύνουμε τα λόγια του Άγιου Απόστολου Παύλου: «κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιμονεστέρους ὑμᾶς θεωρῶ∙ διερχόμενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ σεβάσματα ὑμῶν εὗρον καὶ βωμὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο, Ἀγνώστῳ θεῷ. ὃν οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε, τοῦτον ἐγὼ καταγγέλλω ὑμῖν» (Πράξεις 17:22-23).
Έτσι λοιπόν, αφού η ανθρωπότητα γνώρισε την ατέλεια της πορείας της, τότε ας στρέψει το βλέμμα της στην τελειότητα της πίστης της Άγιας, της πίστης της Ορθόδοξης και ας, συγκεκριμένα μέσα σε αυτήν, σύμφωνα με τα λόγια του Χριστού «ἵνα πάντες ἓν ὦσιν» (Ιω.17:21)!

[1]. Patrologia Latina, T. 4, col. 497B-498A
[2]. Epistulae, ed. G. Fatouros, Theodori Studitae Epistulae, vol. 1-`2 [Corpus Fontium Historiae Byzantinae, Series Berolinensis 31. Berlin: De Gruyter, 1992]: pp. 831-`838.
[3] Idem.
[4] Idem: pp. 840-`846.
[5] Patrologiae Graecae, T. 61: John Chrysostom, Col. 282
[6] Idem, T. 63: John Chrysostom, Col. 88
[7] Idem, T. 61: John Chrysostom. Col. 282, 285
[8] Книга Кирилова. М., 1644г. Л. 14об.-15.
[9] Τυπικὴ διάταξις τῆς θείας λειτουργίας.
[10] Patrologiae Graecae T. 35: Gregory of Nazianzus. Col. 748.
[11] Idem, T. 63: John Chrysostom, Col. 573
Подписаться на: Комментарии к сообщению (Atom)